خلاصة:
ساخت اطّلاع، نحوة توزیع اطّلاع کهنه (مفروض) و نو در جملات است که نقش مهمّی در صورتبندی جملات دارد. در پژوهش حاضر، تأثیر وضعیّت اطّلاعی، نقش دستوری و مقولة نحوی سازهها در پیشایندسازی آنها بررسی شده است. برای تحقّق این هدف، پیکرهای شامل (226) جملة ساده (بینشان و نشاندار) از گزارش فوتبال بررسی شد تا وضعیّت اطّلاعی، نقش دستوری و مقولة نحوی سازههای پیشایندشده مشخّص شود. طبقهبندی پرینس (1992)، وارد و بیرنر (2004) و همچنین بیرنر (2013) برای طبقهبندی مصادیق سازهها، از مصادیق کلامی بهمثابة چارچوب نظری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که ازنظر وضعیّت اطّلاعی، بیشتر سازههای پیشایندشده در انواع جملات سادة فارسی بهلحاظ کلامی کهنه هستند، هرچند که ازمنظر شنونده نو طبقهبندی میشوند. در نوشتار پیش رو هیچ مورد سازة پیشایندشده یافت نشد که ازدیدگاه شنونده کهنه باشد. ازنظر نقش دستوری، در همة انواع جملات نشاندار، سازههای بیانگر مفعول غیر مستقیم بیشتر از دیگر نقشهای دستوری پیشایندشده هستند. ازنظر مقولة نحوی سازههای پیشایندشده بهطور عمده گروه اسمی هستند.
Language form is affected by many factors. This study is intended to investigate the information distribution in the simple Persian marked and unmarked structures. Information structure deals with how old (evoked) and new information are distributed in the sentences of a text. The present study is aimed at investigating the information structure of Pre-posed constituents of Persian simple sentences. Grammatical role and syntactic category of the pre-posed constituents were, also, investigated. To achieve the goals, a corpus including 226 simple sentences from a football match between Real Madrid and Juventus was investigated to analyze the information status of pre-posed constituents. The collected sentences were all simple (marked and unmarked) sentences. Prince (1992), Ward and Birner (2004) and Birner (2013) were referred to frequently as theoretical model of this study. After collecting the data, they were codified and analyzed employing SPSS software version 23. Findings revealed that most of the pre-posed constituents were old (evoked or inferential) in terms of discourse, while new in listeners' view. As far as grammatical role is concerned, indirect objects were found to be pre-posed more than other grammatical roles. Finally, in terms of syntactic categories, the pre-posed constituents were found to be mainly noun phrases and prepositional phrases.
ملخص الجهاز:
بررسی ساخت نحوی و ساخت اطّلاع سازه های پیشایندشده در جملات سادٔە فارسی (با استناد به داده هایی از یک گزارش فوتبال ) مریم جانبخشی ١، حبیب گوهری ٢، اکبر عزیزیفر 3 ١- دانشجوی دکتری زبان شناسی، واحد ایلام ، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام ، ایران .
برای این منظـور، تعـداد (٢٢٦) جمله از گزارش مسابقه فوتبال بین تیم های رئال مادرید و یوونتوس ٣ برای تجزیه وتحلیل انتخـاب شـدند تا معلوم شود که در فارسی گفتاری تـا چـه میـزان سـاخت هـای نحـوی مختلـف و فراینـدهایی ماننـد پیشایندسازی از نحؤە توزیع اطّلاع متأّثر است .
جمـلات پیچیـده ، مصـدری، اسـنادی، شـبه اسـنادی، محـذوف ، متمّمی و درونه گیریشده خارج از قلمرو این پژوهش هستند؛ همچنین جملاتی که به رویدادهای داخـل زمین مربوط نیستند (برای مثال درمورد زندگی شخصی یک بازیکن بوده اند) و بـه عبـارتی رویـدادمحور نبوده اند؛ در نمونۀ حاضر بررسی نشده اند؛ البّته برای تشخیص وضعیت اطّلاعی سـازه هـا بـه معنـی همـۀ جملات (هم بررسیشده و هم بررسینشده ) توجّه شده است ؛ زیرا تعیـین وضـعیت کلامـی و اطّلاعـی مصداق یک سازه ، بدون توجّه به تمام نشانه های موقعیتی امکان پـذیر نخواهـد بـود.
در پژوهش حاضر، پس از بررسی نقش دستوری سازه های پیشـاینده شـده ، مقولـۀ نحـوی ایـن سـازه هـا به تفکیک انواع جملات در جدول (٣) ارائه میشود: (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج بالا نشان میدهد که به ترتیب جملات مقلوب ، مجهـول ، خـروج بـه چـپ و وارونـه (٢٦/٨%، ١٩/٥%، ١٧/١% و ١٢/٢%) بیشترین تکرار پیشایندسازی را در پیکـرٔە مـورد بررسـی بـه خـود اختصـاص داده اند.