خلاصة:
مطابق تبصره ماده 1130 ق.م، ترک زندگی خانوادگی توسط زوج (با شرایطی)، از مصادیق عسر و حرج محسوب شده و به زوجه، حق طلاق میدهد؛ اما سؤالی که مطرح میشود آن است که این موضوع صرفنظر از ایجاد حق طلاق برای زوجه، به لحاظ تکلیفی چه حکمی دارد؟ به نظر میرسد با توجه به وجود حق قسم برای زوجه، زوج در رها کردن غیر موجه زندگی خانوادگی، گنهکار و ناشز محسوب شده و زوجه میتواند از حاکم، اجبار او به رعایت حق قسم را بخواهد. وجود حق قسم برای زوجه (بیتوته نزد زوجه به شکل یک شب از چهارشب)، نظر مشهور فقهای امامیه و فقهای حنبلی و برخی فقهای حنفی و مالکی است که براساس روایات متعدد و قاعده لاضرر میتوان آن را اثبات نمود.
According to the note of 1130 article of the civil law,leaving family life by the husband (in some cases), is one of the examples of hardship conditions and therefore gives the wife divorce right. But the question that arises is what is the sentence of this issue regardless of giving the divorce right to the wife? It seems that according to the wifes' division[PB1] [PB2] right, the husband must be sinful by leaving family life[PB3] [PB4] and the wife can ask the sharia governer to make him execute her right. Most imamiyya and hanbali and some of the hanafi and maleki jurists recognize the division [PB5] [PB6] right for the wife.This right can be proved according to several narrations and the principle of no harm.
ملخص الجهاز:
در اين که زوج چنين حقي دارد ترديدي نيست و اجمالا در مورد زوجه نيز قابل ترديد نيست که مردي که داراي چند زوجه است ، بيتوته نزد يکي از آنها، ديگري را نيز ذي حق مي سازد؛ چرا که رعايت عدالت بين زوجات واجب است [٨، ج٢٤، ص٥٨٨؛ ٣٤، ج٧، ص٥١٠] ولي آنچه مورد بحث است ، اين است که آيا اين حق ، به صورت ابتدائي نيز يکي از حقوق زوجه بوده (حتي در صورتي که تنها زوجه مرد باشد) و وظيفه مرد اين است که غير از مباشرتي که هر چهار ماه يک بار لازم است ، هر چهار شب يک شب ، نزد زوجه باشد يا زوجه چنين حقي ندارد؟ به اتفاق فقهاي مذاهب خمسه اگر چنين حقي براي زوجه ثابت شود، به تبع آن، اين تکليف براي زوج ايجاد ميشود که حداقل يک شب از چهارشب در منزل ، نزد زوجه بيتوته کند و در صورت عدم اجراي اين تکليف ، ظلم به زوجه صورت گرفته و زوج ناشز محسوب شده و گنهکار است [٥٠، ص١٢٧] و بايد حق القسم زوجه صاحب شب را قضا نمايد و يا به هر طريق ديگري او را راضي نمايد [٢٠، ج٥، ص٢١٩؛ ١٢، ج٣، ص٢٤٤؛ ٤١، ج٢، ص٢٨١؛ ١٠، ج٦، ص ٥٥٧؛ ٤٩، ج١٢، ص ٢٣٩؛ ٢٤، ج٣، ص ٢٠٢] و اگر ثابت نشود، آزاد است که شب هايش را هر کجا که بخواهد سپري کند.