خلاصة:
پادشاهان هخامنشی پس از داریوش یکم هنگام جلوس و یا هنگامی که نامزد جانشینی میشدند، نامهای «داریوش» و «خشایارشا» و «اردشیر» را بهعنوان نام تختنشینی خود انتخاب میکردند. هر کدام از این پادشاهان با توجه به نحوهی بهتختنشستن، اتفاقاتی که پیش از بهتختنشستن برایشان افتاده، و بر اساس طرح و برنامهای که داشتهاند، یکی از این نامها را برای خود برگزیدهاند. این نامها نه نامهای شخصی و نه ترکیبات اسمی واقعی، بلکه شماری ترکیب اسمی فشردهشدهاند. مسئلهی پژوهش حاضر، سبب انتخاب نامهای داریوش و خشایارشا و اردشیر توسط پادشاهان شاخهی دوم هخامنشی بوده است. برای یافتن پاسخ تلاش شده تا با بهرهگیری از منابع دست اول و پژوهشهای موجود، به شکل توصیفیـتحلیلی شیوهی انتخاب نامهای تختنشینی در دورهی هخامنشی ذکر شود و سبب انتخاب هر کدام از این نامها تحلیل شود. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که کسانی نام تختنشینی داریوش را انتخاب کردهاند که جانشین قانونی پادشاه نبودهاند و پس از پشت سر گذاشتن دورهی بحران داخلی و با تدبیر و اقتدار توانستهاند به تخت پادشاهی دست یابند. انتخابکنندگان نام خشایارشا ولیعهد و جانشین قانونی پادشاه بودهاند و بی هیچ مشکلی به تخت نشستهاند. کسانی که نام اردشیر را انتخاب کردهاند از فرزندان مشروع پادشاه و از حق قانونی جانشینی برخوردار بودهاند، با این حال جانشینی آنها مورد چالش قرار گرفته و پس از تلاش فراوان و درگیریهای داخلی توانستهاند نظم را به خاندان شاهی برگردانند و به تخت بنشینند.
The Achaemenid kings after Darius I elected Darius, Xerxes, and Artaxerxes as their throne name, when they were nominating or substituting for succession. Each of these kings has chosen one of these names according to what happen for they before they reached the king's throne, how to achieve the throne and based on their design and program. These names are not personal and real names, but they are sentences that compressed into a nominal compound. In this research, it is tried to use the classical resources and new researches and to use the descriptive-analytical method, to be mentioned and analyze how to choose throne names and the reason for choosing any of these names in the Achaemenid period. The results of the research is that, those who chose the name of Darius as throne name, not the legal successor of the king, they have been able to reach the throne by deceit and authority after undergoing a period of internal crisis. The electors of the name of Xerxes were crown princes and legal successors of the king, and without any problems achieve to the throne. Those who have chosen Artaxerxes name, are also the legitimate sons of the king and have the legal right to succeed. However, their succession has been challenged and after much effort and internal conflict, they have managed to bring order to the royal family and achieve to the throne.
ملخص الجهاز:
کسانی که نام اردشیر را انتخاب کـرده انـد از فرزنـدان مشروع پادشاه و از حق قانونی جانشینی برخوردار بوده اند، با این حال جانـشینی آنها مورد چالش قرار گرفتـه و پـس از تـلاش فـراوان و درگیـری هـای داخلـی توانسته اند نظم را به خاندان شاهی برگردانند و به تخت بنشینند.
نخستین بار هرتـسفلد در خـصوص اسـتفاده از نـام تخـت نـشینی توسـط پادشـاهان هخامنشی چنین عنوان کرده ١ که نام های داریوش و خشایارشا و اردشیر با دیـن زردشـتی ارتباط مستقیم داشته و صاحبان این نام ها زردشتی بوده اند.
٦. خلاصه ی تاریخ کتزیاس از کورش تا اردشیر، بخش ١٣ـ١٥؛ The Persian Wars, book III.
او بـا برآمـدن بـه تخـت شاهی ، اقتدارش را ثابت کرد و دیری نپایید که باگواس خواجه را از میان برداشت ؛ زیرا هم پادشاهان پیشین را کشته بود و هم قصد جان او را کرده بود؛ بنابراینُ پر بی راه نخواهد بود اگر بگوییم که او نیز نام تخت نشینی داریوش را به سبب شباهت رویدادهای پیش آمده برای خود برگزیده است .
در منابع هیچ اشاره ای به نام شخصی این دو خشایارشا نشده و بایـد گفـت کـه چـون جانشینی آنها بر جای پدر، بی هیچ رقابتی روی داده و به احتمال بسیار از قبـل بـه عنـوان ولیعهد انتخاب شده بوده اند، مورخان یونانی که چنین اطلاعاتی را ثبت کـرده انـد از نـام و نشان آنها پیش از جلوس بر تخت شاهی چیزی نشنیده اند که ثبـت کننـد؛ البتـه دربـاره ی خشایارشای یکم باید گفت که داریوش پیش از پادشاهی ، از همسر نخـست خـود، دختـر گبریاس ، سه پسر داشت که نام بزرگ ترین آنها «ارتباز» بود.