خلاصة:
کاربست مطالعات امنیتی نقش بسزایی در تنظیم روابط اجتماعی دارد. مناسبات امنیت و آزادی در جوامع بشری، از مباحث مطالعات امنیتی بهشمار میآید. شناخت دیدگاه اندیشمندان اسلامی در مورد نسبت امنیت و آزادی از جمله روشهایی است که در تنظیم آن نسبت راهگشاست.سید قطب از جمله اندیشمندانی است که در آثار خود به مباحث امنیتی پرداخته است. با وجود این، پژوهشهای اندکی در این زمینه صورت گرفته است. این مقاله درصدد است تا دیدگاه سید قطب را دربارۀ نسبت امنیت و آزادی در سه بُعد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بهدست آورد. سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که مناسبات امنیت و آزادی در اندیشۀ سید قطب، چگونه است؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش برهان سبر و تقسیم و از نظریۀ استخدام علامه طباطبایی(ره) بهعنوان چارچوب نظری استفاده شده است. از مهمترین یافتههای این مقاله این است که هیچیک از امنیت و آزادی در اندیشۀ سید قطب بر یکدیگر تقدم ندارند، بلکه نسبتی تعاملی متعالی میان آن دو برقرار است و این نسبت به اعتقاد سید قطب، نشأتگرفته از کاربست قوانین اسلام دربارۀ هریک از امنیت و آزادی است و تنها در جامعۀ اسلامی است که چنین مناسباتی میان امنیت و آزادی برقرار میشود. نتایج این پژوهش ضمن ایجاد توسعۀ علمی در مباحث مربوط به امنیت و آزادی، در امر قانونگذاری و حل تزاحمات در نظام سیاسی کاربرد دارد.
The application of security studies plays an important role in regulating social relations. The relationship between security and freedom in human societies is one of the topics of security studies. Understanding the views of Islamic thinkers on the relationship between security and freedom is one of the methods that is helpful in regulating that relationship. Seyed Qutb is one of the thinkers who has discussed security issues in his works. However, little research has been done. This article seeks to provide Seyed Qutb's perspective on the relationship between security and freedom in three dimensions: political, cultural, and economic. The question here is what is the relationship between security and freedom in the mind of Sayyid Qutb? To answer this question, the method of argumentation and the division of the theory of employment of Allameh Tabatabai (RA) has been used as a theoretical framework. One of the most important findings of this article is that neither security nor freedom take precedence over the idea of Sayyid Qutb, but there is a transcendent interaction between the two, and this, according to Sayyid Qutb, stems from the application of Islamic law to each. It is about security and freedom, and it is only in Islamic society that such a relationship between security and freedom is established. The results of this study, while creating scientific development in issues related to security and freedom, are used in legislation and conflict resolution in the political system.
ملخص الجهاز:
با توجه به ديدگاه هاي اصلاحي سيد قطب در فضاي انديشه اي جهان تسنن که ديدگاه هاي امنيتي بسياري از علما و انديشمندان برجستۀ آن همچون احمدبن حنبل (ابن حنبل ، ١٣١٣ق ، ج ١: ٣١٠؛ ابن ابي يعلي، ١٣٩٧ق /١٩٧٧م ، ج ١: ٢٤٦-٢٤١؛ عليخاني و همکاران ، ١٣٩٠، ج ١: ٢٣٢-٢٠٧؛ شهرستاني، ١٤٠٠ق ، ج ١: ١٠٨-١٠٣)، ابوالحسن اشعري (الاشعري، بيتا: ١٦٨-١٦٧) و ابوحامد محمد غزالي (غزالي، ١٣٨٦: ٣٠٤-٣٠٣ و ٧٣٨-٧٣٧) به وضعيت تقدم امنيت بر آزادي به ويژه در عرصۀ سياسي، نزديک است .
ازاين رو، اين پژوهش درصدد است تا ديدگاه سيد قطب را دربارة نسبت ميان امنيت و آزادي با بهره گيري از روش برهان سبر و تقسيم و چارچوب نظري برگرفته از نظريۀ استخدام علامه طباطبايي(ره ) تبيين کند.
(134 :1352 مصالح اجتماعي يکي ديگر از موضوعات سياسي امنيتي و ارزش هاي حياتي جامعه محسوب ميشود که به اعتقاد سيد قطب ، محدودکنندة آزادي سياسي شهروندان است ، زيرا آزادي مطلق افراد، از نگاه وي نابودي اجتماع را در پي دارد.
با توجه به مطالبي که دربارة امنيت سياسي در انديشۀ سيد قطب بيان شد، موضوعات سياسي امنيتي و ارزش هاي حياتي سياسي مانند قوانين اسلامي، آزادي سياسي، منافع و مصالح اجتماعي و ملي، حکومت اسلامي وجود دارد که آزادي سياسي فرد را محدود و از افتادن در ورطۀ هرج ومرج (ناامني) و نيز از عبور از حدود دين و برقراري استخدام يکطرفه نجات ميدهد.
دين اسلام به ويژه قوانين فرهنگي آن يکي از ارزش هاي حياتي فرهنگي و موضوعات امنيتي از ديدگاه سيد قطب محسوب ميشود که محدودکنندة آزادي فرهنگي افراد است .