خلاصة:
تصاویری که در نقاشی و تصویرسازی کودکان خلق میشوند در بیشتر موارد برخاسته از تفکری خلاق و دارای موضوعاتی خاص است. شناخت دقیق مضامین و ویژگیهای خلاقانۀ نقاشی کودکان و تحلیل و تفسیر درست آنها، ما را در شناخت نحوۀ تفکر آنها یاری میرساند. این مضامین از محیطی به محیط دیگر و یا در فرهنگهای مختلف، تفاوتهایی را نشان میدهد. این پژوهش به منظور شناخت دقیقترِ مضامین نقاشی و ویژگیهای فکری و خلاقانۀ نقاشی کودکان گروه سنی الف از طبقه متوسط شهر تهران در فاصله سالهای96 تا 97 انجام شده است. پژوهش حاضر از جمله پژوهشهای کیفی است که به روش تحلیل مضمون انجام شده و جامعه آماری پژوهش، مهدکودکهای شهر تهران و حجم نمونه شامل 100 کودک از ده مهدکودک در مناطق یک، دو، هفت، دوازده و چهارده تهران(در سال تحصیلی 96-95) است. نمونهگیری بهصورت تصادفیخوشهای چند مرحلهای انجام شده و نهایتاً مضامین آثار خلق شده توسط این کودکان، پس از کد گذاری و طبقه بندی بر اساس شاخصههای خلاقیت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.
Painting is a language in which children express their feelings and thoughts.The images created in children's drawing and illustrations often come from creative thinking and specific subjectivity. In this research, the features of creative thinking in children’s paintings from 3 to 5 years old have been studied.The method of this research is "descriptive-analytical". The population of the study is kindergartens in Tehran and a sample of 100 children from 10 kindergartens in different districts of Tehran. The results of the research indicate that children tend to express their thoughts and feelings through painting and they innovatively use the colors, lines and shapes in order to transfer their thoughts rather than being truly faithful to the real world. The lack of separation between humans and animals, adding specific features to some animals, the special Perspective, the impacts of comics and animations, are some of the most important characteristics of children's paintings.
ملخص الجهاز:
نمونه گیری به صورت تصادفیخوشه ای چند مرحله ای انجام شـده و نهایتاً مضامین آثار خلق شده توسط این کودکان ، پس از کد گذاری و طبقه بندی بر اسـاس شاخصه های خلاقیت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است .
زیرا گاهیبیـان اندیشه ها در قالب کلمات ، برای کودک آسان نیست و در این صـورت شـیوة تصـویری، هـم برای بیان ایده ها و هم برای درک ایده های دیگران آسانتر خواهـد بود(فیشـر، ١٣٨٥:١٠٣) بـه - علاوه در نقاشی، این امکان وجود دارد کـه بـه کـارگیری برخـی نظـام هـای بازنمـایی از قبیـل ریاضیات و زبان مکتوب را توسط کودکان در سنین بعدی تسهیل کرد(فخرایی، ١٣٨٩: ٧٨).
بدین منظور، در ادامه این بحث ، ابتدا پیشینه تحقیـق شـامل بررسی پژوهش هایی که تاکنون با موضوع خلاقیت در نقاشی کودکان انجام گرفته ارائه شـده و پس از معرفی چارچوب نظری، ابعاد پژوهش و روش شناسی پژوهش ، نمونـه آثـار خلـق شده توسط کودکان مورد تحلیل قرارگرفته و مضامین خـلاق در نقاشـی کودکـان اسـتخراج شده است .
آنا الیوریوفراری در کتاب «نقاشی کودکان و مفاهیم آن »، ضـمن بررسـی مراحـل نقاشـی کودکان ، زندگی عاطفی کودک، نقاشی خانواده و محیط توسط کودک، تأثیر درمانی نقاشـی و نهایتاً آموزش هنری، معتقد است که نقاشی کودکـان فقـط یـک وسـیله پـرورش خلاقیـت کودک و یا شاخص تکامل نیست و آن را باید به عنوان یک وسیلۀ تحقیق و مبادله با محـیط اجتماعی و دنیای بزرگسالانی که در اطراف کودکان هستند و همانند نشـانۀ حـالات عـاطفی کودک در نظر گرفت که شناخت درست آن ، امکان گفتگو و تفاهم بـا کـودک را بـه منظـور کمک به پرورش شخصیت و نیروی خلاق او فراهم میآورد(فراری، ١٣٩٤).