خلاصة:
یکی از دغدغه‌های دیرینه شاعران و نویسندگان در سراسر جهان اسلام و مسلمین اندیشه بیداری اسلامی است که هر شاعر در دوره خود در این راه تلاش کرده، و وظیفه و هدف خود را به شیوه‌های مختلف به پایان رسانیده است. این مقاله با بررسی دیوان دو شاعر؛ اقبال لاهوری اهل پاکستان و عبدالله البردونی از یمن با رویکردی تحلیلی- توصیفی به این نتیجه رسیده است که اندیشه‌های مشابه دو شاعر باعث اهداف مشترک آن‌ها یعنی بیداری اسلامی شده است، و هر کدام به شیوه خاص خود آن را بیان می‌کنند؛ عبدالله البردونی با سرودن اشعاری با مضامین ادبیات پایداری و اقبال لاهوری صراحتاً در اشعار خود آن را به تصویر می‌کشند. این دو شاعر وحدت میان مسلمانان را مهم‌ترین راز و اصل برای پیروزی مسلمانان در برابر استکبار جهانی می‌دانند و از پیروانان خود می‌خواهند که از میهن پرستی افراطی خودداری کنند و تمام سرزمین‌های اسلامی را جزء میهن خود بشمارند.
ملخص الجهاز:
بررسي تطبيقي بيداري اسلامي در اشعار اقبال لاهوري و عبدالله البردوني * تاريخ دريافت : ٩٧/٨/١٠ اسماعيل اسلامي تاريخ پذيرش : ٩٧/١٢/١٢ صفي الله کرد ** چکيده يکي از دغدغه هاي ديرينه شاعران و نويسـندگان در سراسـر جهـان اسـلام و مسـلمين انديشه بيداري اسلامي است که هر شاعر در دوره خود در اين راه تلاش کرده ، و وظيفه و هدف خود را به شيوه هاي مختلف به پايان رسانيده است .
اين مقاله با بررسـي ديـوان دو شاعر؛ اقبال لاهوري اهل پاکستان و عبدالله البردوني از يمن بـا رويکـردي تحليلـي- توصيفي به اين نتيجه رسيده است که انديشه هاي مشابه دو شاعر باعث اهداف مشترک آن ها يعني بيداري اسلامي شده است ، و هـر کـدام بـه شـيوه خـاص خـود آن را بيـان ميکنند؛ عبدالله البردوني با سرودن اشعاري با مضامين ادبيات پايداري و اقبال لاهوري صراحتا در اشعار خود آن را به تصوير ميکشند.
اقبال لاهوري با وجود اينکه سه سال را در غرب بـراي تحصـيل گذرانـده اسـت ولـي همـانطور کـه از اشعارش برميآيد او شيفته فرهنگ غرب نشده و براي اسلام و بيداري اسلامي تلاش هاي زيادي نموده است .
البردوني با اشـعار خـود بـا مضـامين پايـداري خواهان بيداري اسلامي است و اينگونه از اشعارش برميآيد که با اتکا به يـک محبـوب و پيرو بودن همگي افراد رمز و گشايش پيروزي است که ميتوان اين محبـوب را محبـوب حجازي خواند که در اشعار اقبال لاهوري که از سيره پيامبر الهام گرفته است نمود پيـدا کرده است .
اقبال لاهوري بيداري اسلامي را راهي براي رهايي از ظلم و دميده شدن افقي نو در سرزمين هاي اسلامي مـيدانـد، و عبـدالله البردونـي در ديوان خود با سرودن اشعاري در حيطه ادبيات پايداري خواهان بيداري اسلامي است .
(
, 
, 
)
