خلاصة:
هدف: گزارشگری مالی پیچیده با خوانایی کمتر، موجب افزایش تلاش حسابرسان در راستای مدیریت ریسک پروژه حسابرسی خواهد شد. بر این اساس و با توجه به اهمیت گزارشگری مالی و خوانایی و فهمپذیر بودن آن برای ذی‌نفعان و نیز، نقش حسابرسان در اعتباربخشی به صورت‌های مالی، هدف این پژوهش بررسی تأثیر خوانایی گزارشگری مالی بر معیارهای ریسک پروژه حسابرسی است.
روش: بر اساس مبانی نظری و تجربی پژوهش، تأخیر گزارش حسابرسی، حق‌الزحمه حسابرسی، اظهارنظر ابهام در تداوم فعالیت و تغییر حسابرس، به‌عنوان معیارهای ریسک پروژه حسابرسی انتخاب شدند. داده‌های 150 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره زمانی 1391 تا 1397 جمع‌آوری شد و فرضیه‌های پژوهش با استفاده از داده‌های ترکیبی و به‌کارگیری رگرسیون چندگانه و لجستیک آزمون شدند.
یافته‌ها: بر اساس نتایج پژوهش، شرکت‌هایی که خوانایی گزارشگری مالی آنها کمتر است، تأخیر گزارش حسابرسی طولانی‌تر، حق‌الزحمه حسابرسی بیشتر و به‌احتمال بیشتری اظهارنظر ابهام در تداوم فعالیت دریافت کرده و در مقایسه با سایر شرکت‌ها تغییر حسابرس بیشتری دارند. این نتایج نشان می‌دهند که در شرکت‌های با خوانایی گزارشگری مالی کمتر، حسابرسان با ریسک حسابرسی بیشتری مواجه می‌شوند و باید تلاش بیشتری کنند.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهند که خوانایی گزارشگری مالی، در رابطه با ریسک حسابرسی اطلاعات اثربخشی ارائه می‌کند و بر تصمیم‌های حسابرسان تأثیر می‌گذارد. این یافته‌ها برای بسط زبان‌شناختی، بهبود خوانایی و افشای کافی در گزارشگری مالی برای قانون‌گذاران و تدوین‌کنندگان استانداردهای حسابداری و حسابرسی در راستای تدوین دستورالعمل‌هایی برای افزایش خوانایی مناسب است و حاکی از اهمیت ویژگی‌های کیفی اطلاعات بر اثربخشی تجزیه و تحلیل و تصمیم‌های سرمایه‌گذاران است.
Objective: Complex financial reporting and low readability increases auditor efforts to manage Audit Engagement Risk. Accordingly, considering the importance of financial reporting and readability, and its understandability for stakeholders, as well as the role of auditors in attestation of financial statements, the purpose of this study is to investigate the effect of annual report readabilityon the audit engagement risk measures. Methods: Based on the theoretical and empirical bases of the research, the audit report lag, audit fees, going concern opinion and auditor turnover were selected as the risk criteria for the audit engagement. The data was collected from the firms listed in the Tehran Stock Exchange during the period 1391 to 1397 and the research hypotheses were tested using panel data and multiple regression and logistic regression. Results: The results of the study indicate that in companies where the readability of financial reporting is lower, more audit fees, longer audit report lag and more likelihood of going concern opinion have received and more audits are more likely to change than the other companies. These results indicate that in firms with the less financial reporting readability, the auditors will face more audit risk and they need to work harder. Conclusion: The findings indicate that the readability of financial reporting provides information about the risk of auditing and affects the decisions of auditors. These findings are suitable for Linguistic development, improving the readability and disclosure in financial reporting for auditors, legislators and auditors for auditing and accounting standards setting. It also highlights the importance of qualitative information characteristics on the effectiveness of investors' analysis and decisions.
ملخص الجهاز:
يافته ها: بر اساس نتايج پژوهش ، شرکت هايي که خوانايي گزارشگري مالي آنها کمتر است ، تـأخير گـزارش حسابرسـي طـولاني تـر، حق الزحمه حسابرسي بيشتر و به احتمال بيشتري اظهارنظر ابهام در تداوم فعاليت دريافت کرده و در مقايسه با سـاير شـرکت هـا تغييـر حسابرس بيشتري دارند.
اگر گزارشگري مالي ساليانه با خوانايي کمتر، به افزايش ريسک پروژه حسابرسي منجـر شـود، انتظـار مـي رود کـه حسابرسان به طولاني تر کردن زمان صدور گزارش حسابرسي براي کسب شواهد کافي و قابل قبول ، اعمال حـق الزحمـه حسابرسي بالاتر به دليل تلاش بيشتر، صدور اظهارنظر ابهام در تداوم فعاليـت و در نهايـت عـدم پـذيرش صـاحب کـاران پرريسک اقدام کنند.
Previts, Bricker, Robinson & Young (باقري ازغندي ، حصارزاده و عباس زاده ، ١٣٩٧)، ارزيابي خوانايي و قابليت فهم استانداردهاي حسابداري (سروي ، طالب نيـا، پورزمـاني و جهانشـاد، ١٣٩٧)، خوانـايي گزارشـگري مـالي و احتمـال گزارشـگري مـالي متقلبانـه (رضـائي پيتـه نـوئي و صفري گرايلي ، ١٣٩٧) و خوانايي گزارشگري مالي و هزينه نمايندگي (نوروزي ، آذين فر، عباسي و داداشي ، ١٣٩٩) بررسـي شده ؛ ولي به تأثير خوانايي گزارشگري مالي بر ريسک پروژه حسابرسي توجهي نشده است .
مدل آزمون فرضيه ها براي بررسي تأثير خوانايي گزارشگري مالي بر معيارهاي ريسک پروژه حسابرسي (تأخير گزارش حسابرسي ، حـق الزحمـه حسابرسي ، اظهارنظر ابهام در تداوم فعاليت و تغيير حسابرسي )، از مـدل هـاي ١، ٢، ٣ و ٤ کـه مبتنـي بـر پـژوهش هـاي آبرناسي و همکاران (٢٠١٩) و کاوادا و جاندانگ (٢٠٢٠) بوده و بر اساس محيط پژوهشي ايران تعديل شـده انـد، اسـتفاده شده است .
(
, 
, 
)
