خلاصة:
استان هرمزگان در جنوب کشور ایران در کرانه های خلیج فارس و دریای مکران جای گرفته است. کرانه های خلیج فارس در استان هرمزگان از دوره باستان مسکون بوده و مانده های تاریخی و یافته های باستان شناسی پیشینه این استان را با هزاره دهم پیش از میلاد مسیح پیوند می زند. علاوه بر یافته های باستان شناسی، نوشته های تاریخی و جغرافیایی نیز از سده پنجم پیش از میلاد مسیح به این کرانه ها اشاره نموده اند. یکی از کهن ترین نوشته های جغرافیای که به کرانه های خلیج فارس و دریای مکران در گستره استان هرمزگان اشاره نموده است سفرنامه نئارخوس است که در سده چهارم پیش از میلاد مسیح نگارش یافته است. اسکندر مقدونی پس از رسیدن به هندوستان برای بازگشت به غرب گروهی از سربازان خود را از در دره ایندوس بر کشتی سوار کرده و از راه دریا آنها را به سوی غرب راهی نمود. هدف این گروه رسیدن به دشت سوزیان و اروند رود در دل ایرانشهر بود. نئارخوس به سوی غرب راهی شده و دیده ها و شنیده های خود را برای آیندگان یاداشت نموده است. وی با گذشتن از کرانه های شرقی به ساتراپ مکران رسید و پس از آن آگاهی های فراوانی درباره کرانه های هرمزگان از بندر بدیس(جاسک)، بندر هرموز کهنه( میناب) جزایر هرموز ،کشم و کیش و دیگر کرانه های هرمزگان یاد نموده است. روایات وی از کرانه های خلیج فارس و دریای مکران راهنمای تاریخ و جغرافیا نویسان برای بازسازی تاریخ گذشته این گستره و فرمانروایی ایرانیان از گذشته های دور تا کنون است.
Hormozgan province is located south of Iran, on the shore of Persian Gulf
and Makran Sea. The shores of Persian Gulf have been a part of Hormozgan
province since ancient times. Historical remains and archaeological findings
of the province date back to 10000 year B.C.. Moreover, historical and geographical
writings from 5th century B.C. also mention the shores of Persian
Gulf. One of the oldest texts to mention Persian Gulf and the Makran Sea
in Hormozgan province is the travelogue of Nearchus, written in the fourth
century B.C.. After arriving in India, Alexander the Macedonian ordered
some of his soldiers to march west from Indus Valley by the sea.
The objective of these soldiers was to take control of Suzian plain and Arvand
River, which ran through the heart of Iranshahr city.
Nearchus led the expedition west, and he recorded his experiences for future
generations. Crossing the Eastern shores, Nearchus reached Makranchr('39')s
governor. He mentions a number of stories about Bandar-e-Badis (Jask),
Bandar-e-Hormoz-e-Kohne (Minab), Hormoz Islands, Qeshm, Kish, and
other Hormozgan shores.
His stories have been a guide for many historians and geographers in rebuilding
and writing the history of the area, and the dominion of the Persians
from ancient times till now.
ملخص الجهاز:
یکــی از کهن تریــن نوشــته های جغرافیایــی کــه بــه کرانه هــای خلیــج فــارس و دریـای مکـران در گسـتره ی اسـتان هرمـزگان اشـاره کـرده ، سـفرنامه ی نئارخـوس اسـت کـه در ســده ی چهــارم پیــش از میــلاد مســیح نوشــته شــده اســت .
اسـتان هرمـزگان نیـز کـه در جنـوب و جنـوب شـرقی ایـران در کرانه هـای خلیـج فـارس و دریــای مکــران جــای گرفتــه اســت ، در ایــن ســفرنامه جایگاهــی دارد و نئارخــوس روایــات ارزنـده ای دربـاره ی گسـتره ی کنونـی هرمـزگان از شـرقی ترین نقطـه در شهرسـتان جاسـک تا غربی تریـن نقطـه در بندرلنگـه و پارسـیان بیـان کرده اسـت .
عــلاوه بــر یافته هــای باستان شناســی ، نوشــته های تاریخــی نیــز از دوره ی شاهنشــاهی هخامنشـی بـه تاریـخ ایـن اسـتان اشـاره کرده اسـت .
و میک هــا و یــا ماکاهــا در کرانه هــای خلیج فــارس و دریــای مکــران را ســاتراپ و شاه نشــین چهاردهــم می دانــد (هــرودت ، ١٣٨٢: ١٩٢) و می نویســد: ســاکنان ایــن جزایــر کــه شاهنشــاه هخامنشـی آنهـا را مهاجـران می نامـد، درواقـع مخالفـان او هسـتند کـه بـه ایـن جزایـر تبعیـد شـده اند (همان جـا).
گفتنـی اسـت کـه هـدف نـاوگان نئارخـوس ، گشـودن کرانه هـا و جزایـر ایـران در خلیج فـارس و کرمـان نبـود، بلکـه انگیـزه ی اسـکندر از گسـیل کـردن ایـن نـاوگان ، شناسـایی راه دریایـی هندوسـتان بـه میـان رودان و شـناخت بندرهـای کرانـه ی دریـای پـارس بـود١.
تــا ســده های نخســت اســلامی ، جغرافیانویســان روایــت کرده انــد کــه بــه ســبب پیشــینه ی طولانــی و قــدرت ایرانیـان در کرانه هـای خلیـج فـارس ، دریـای مکـران ، اقیانـوس هنـد و دریـای عـرب ، ایـن دریـا بـا نـام دریـای پـارس شــناخته می شــد.
(
, 
, 
)
