خلاصة:
در میان اندیشمندان علوم اسلامی، به اعتبارهای مختلف، حالات و تقسیمات متنوعی برای رؤیا ذکر شده است که از جملۀ آن‌ها، تقسیم رؤیا به اعتبار شخصی است که در رؤیا دیده شده است؛ با این توضیح که مطابق روایت مشهور «من رآنی...»، «رؤیت معصوم در خواب» به‌دلیل ویژگی خاصی که دارد، با رؤیت دیگران یا دیگر چیزها متفاوت شمرده شده و ثمرات ویژه‌ای بر آن مترتب شده است.
با وجود این، بسیاری از علما با تشکیک در سند یا مضمون روایت و یا با بیان معارضات عقلی و نقلی، از پذیرش آن امتناع کرده‌اند. در این جستار سعی شده است به بررسی و نقد نظریات مخالفان حجیت یا مقبولیت این‌گونه خاص از رؤیا پرداخته شود.
مطابق یافته‌های این پژوهش، مجموعه روایات رؤیت معصوم در رؤیا یا در حد تواتر معنوی است و یا دست‌کم متظافر است؛ توجیهاتی که برای تأویل محتوا گفته شده، ضعیف و غیرقابل پذیرش است؛ و سرانجام، برخی تعارض‌های ادعایی واقعی نیست و برخی دیگر، قابل جمع هستند و نوبت به تساقط روایات نمی‌رسد. روشن است که در مباحثی از این دست، نقد ادلۀ مخالفان، به معنی کاستی و ناکارآمدی ادله است و نه لزوماً به معنای پذیرش قول مقابل.
ملخص الجهاز:
»(علم‌الهدی، 1998م، ج2، ص394) صرف‌نظر از ابهامی که در تعریف دقیق و در نتیجه، در مصداق‌شناسی خبر متواتر و واحد وجود دارد و به‌دلیل این ابهام، خبرهای فراوانی وجود دارد که تشخیص واحد یا متواتر بودن آن‌ها کار چندان ساده‌ای نیست، اما با مراجعه به منابع روایی فریقین روشن می‌شود که احادیث مربوط به رؤیای رؤیت معصوم نه‌تنها خبر واحد و ضعیف، آن‌هم از ضعیف‌ترین قسم آن نیست، بلکه از جمله مضامینی است که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، در روایات مختلف و با عبارات متنوعی آمده است؛ به‌گونه‌ای که به‌جرئت می‌توان چنین مضمونی را متواتر معنوی یا دست‌کم، متظافر دانست.
دوم آنکه حتی اگر عبارت مورد نظر سید را به‌عنوان یکی از نقل‌ها بپذیریم، توجه به احادیث فراوانی در منابع شیعه و اهل سنت که در همۀ آن‌ها واژۀ «نوم» یا «منام» آمده است، مراد نقل فوق را روشن می‌سازد و به همین دلیل هم موافقان و هم مخالفان، همگی با فرض رؤیت در عالم خواب، به تأیید یا رد مضمون مورد نظر پرداخته‌اند و نادیده گرفتن این واژۀ مهم و کلیدی روایت و ارائۀ چنین توجیهی، امری غریب می‌نماید.
(
, 
, 
)
