خلاصة:
قرآن بهترین راهنما و اخلاق یکی از مهمترین مسائل در زندگی بشر است از اینرو رهگیری موضوعات اخلاقی در قرآن اهمیت ویژه مییابد، زبان شعر نیز بسیار گویا و از شاخصههای هر فرهنگی به شمار میرود و آثار قرآنی اخلاقی شاعران مسلمان، دارای اهمیت زیاد است، بیشمتنیت یکی از زیر مجموعههای نظریه ژنت در موضوع بینامتنیت است که برداشت متن دوم از متن اول است به گونهای که اگر متن اول نبود امکان شکلگیری متن دوم وجود نداشت. این نگاشته با روش تحلیل واژگان و محتوا انجام پذیرفته است. بررسی مقایسهای اشعار دو شاعر مسلمان یعنی ابوالعتاهیه و پروین اعتصامی در زمینه مفاهیم اخلاقی قرآنی با رویکرد بیشمتنیت ژنت هدف اصلی این مقاله است. جامعه آماری این تحقیق، دیوان پروین اعتصامی و دیوان ابوالعتاهیه است. این بررسی نشان داد دوشاعر مفاهیم اخلاقی قرآن را با زبان شعر، بازنشر دادهاند، با توجه به تقسیمبندی مسائل اخلاقی به کلیات اخلاق، اخلاق بندگی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی، بررسی مقایسهای در سه زمینه اول،انجام شد که این نتایج به دست آمد: در کلیات اخلاق؛ تطابق و تناسب پاداش انسان با اعمالش، آلی بودن دنیا برای آخرت و نه اصالی بودن آن، در اخلاق بندگی؛ همیشه خود را در محضر خدا دانستن و همیشه راضی به قضای الهی بودن و در اخلاق فردی، برخورداری از ملکه صبر در زندگی و عبرتآموزی از گذشتگان و توجه به گردش روزگار برای همگان.
ملخص الجهاز:
از سوي ديگر پيامبر اکرم ص در حديثي از به جاي گذاردن دو ثقـل گران بها در ميان مسلمانان خبر داد که از اهميت آن دو حکايت مـيکنـد کـه يکـي از آن ها قرآن کريم است ، همچنين ، شعر، منبعي مهـم و کارآمـد بـراي انتقـال مفـاهيم و آموزه ها به نسل هاي مختلف و نيز نشانه هايي از پويايي فرهنگي به شمار مـيرود کـه شعر بدان وابسته است ، در اين ميان شعراي مسـلمان ، فـارغ از زمـان ، زبـان و مکـان زيست ، معمولا وجهي مشترک دارند و آن استفاده نسبتا گسترده از آموزه هاي اسـلامي به ويژه قرآن کريم در آثار خود است ؛ زيرا ميتوان آن را به عنوان يکـي از مهـم تـرين آبشخورهاي فکري و عقيدتي شاعران مسلمان معرفي کرد، بديهي است ايشـان بعضـا از لحاظ زبان ، زمان و مکان با يکديگر در شرايط همساني نيستند؛ ولي دست مايه هـاي شعري آن ها با يکديگر اشتراک دارد، با توجه به جايگاه مهم شعر در انتقال مفـاهيم و تأثير گسترده آن ، مناسب است پژوهشي در زمينه مفاهيم اخلاقي قرآني ايشـان انجـام پذيرد تا وجوه مشترک اين دو شـاعر در اسـتفاده از قـرآن کـريم آشـکارتر گـردد، از اين رو نگاشتۀ حاضر درصدد است مضامين مشترک قرآني اخلاقـي کـه ابوالعتاهيـه و پروين اعتصامي در شـعر خـود بـه کـار بـرده انـد را شناسـايي و بـر اسـاس ديـدگاه بيش متنيت ژرار ژنت ، با يکديگر مقايسه نمايـد، بـه عبـارت ديگـر در ايـن مقالـه دو رويکرد لحاظ شده ؛ يکي يافتن اشتراکات دو شاعر در اسـتفاده از آمـوزه هـاي قرآنـي اخلاقي و مورد ديگر تبيين نحوة بينامتنيت مضامين اخلاقـي قرآنـي ايشـان بـه شـمار ميرود که تبيين مورد اخير بر اساس بيش متنيت ژرار ژنت انجام پذيرفته است .