خلاصة:
شاهنامه فردوسی از همان ابتدا تاثیر شگرفی در بین مردمان ایران زمین داشته است به همین خاطر در میان مردم جایگاه ویژهای داشته و مردمان مناطق مختلف داستانهای آن را بهصورت شفاهی و سینه به سینه نقل میکردهاند، به همین خاطر در بعضی از داستانهای آن ازجمله داستان ضحاک مار دوش و قلعه ضحاک روایتهای متعددی در بین عامه مردم در مناطق مختلف ایران وجود دارد. ولی مهمترین آنها روایت ذکرشده در شاهنامه فردوسی است. در این جستار هدف بر آن است که تا حد ممکن روایتهای نقلشده را بررسی کنیم و به یک نتیجهگیری کلی در مورد روایتهای ذکرشده بپردازیم برای همین منظور با مصاحبه با افراد مطلع و مطالعه مقالههای نوشته شده در این مورد و استفاده از منابع مختلف کتابخانهای، سعی بر آن داریم تا روایتهای نقلشده را تحلیل و بررسی کنیم.
From the very beginning, Ferdowsi's Shahnameh has had a huge impact on the people of Iran, so it has had a
popularity among the people, and people from different regions have been transmitting it verbally and breast to
chest, so in some stories Its stories, including the story of Zahak the Shower Snake and the Castle of Zahak, have
numerous narratives among the general public in various parts of Iran. But the most important of them is the
narrative mentioned in Ferdowsi's Shahnameh. The purpose of this essay is to study the narrated narratives as
much as possible and to draw a general conclusion about the narratives mentioned. Various library sources have
attempted to analyze and narrate the narrated narratives.
ملخص الجهاز:
ازجمله سید ابوالقاسم انجوی شیرازی در کتاب مردم و شاهنامه به چند مورد از آن اشاره می کند (انجوی شیرازی، 1354: 317- 301) همچنین در کتاب شناخت اساطیر ایران که بر اساس طومار نقالان تدوین شده است، روایتی با عنوان «داستان ضحاک ماردوش در طومار نقالان پرخروش» (عناصری، 1382: 43- 49) و در کتاب طومار نقالی شاهنامه (1391: 166- 208) کهن ترین دست نویس نقالان، روایتی از ضحاک ذکرشده است در این پژوهش در تلاشیم تا به پرسش های زیر پاسخ دهیم: 1- چه روایت ها و نقل قول هایی در مورد ضحاک در شهرستان هشترود وجود دارد؟ 2- نقل قول های روایت شده درمیا ن مردم منطقه هشترود با نقل قول های مردم مناطق دیگر در مورد قلعه ضحاک چه شباهت ها و تفاوت هایی دارد؟ در این پژوهش ابتدا روایت ضحاک را از شاهنامه نقل میکنیم، سپس روایتهای دیگر این داستان را می آوریم و به تفاوت های آن ها اشاره می کنیم و به بررسی روایت منطقه هشترود می پردازیم.
۲- ۲- ۱- روایت دوم این داستان ضحاک در میان مردم حسین آباد ناظم از توابع ملایر رواج دارد که کاملا شبیه روایت پیشین است، با این تفاوت که در روایت قبلی از فریدون نامی بمیان نیامده بود و کاوه بدون حضور فریدون، بهمراهی توده مردم، ضحاک را سرنگون می کند، اما در این روایت، کاوه ابتدا به مخفیگاه فریدون دست پیدا می کند و او را با خود به شهر می آورد تا به کمک هم، ضحاک را اسیر کنند و به بند کشند (همان: ۳۰۶- ۳۱۳).