خلاصة:
کتاب درسی به عنوان اصلیترین منبع علمی هدایت فعالیتهای معلم و دانشآموز در جهت تحقق اهداف آموزشی، مورد توجه برنامهریزان آموزشی است. تحلیل محتوای کتب درسی سبب میشود مولفان نتایج حاصل را در جهت بهبود کتاب به کارگیرند. درس شیمی یکی از حوزههای پرکاربرد میباشد که از اهمیت زیادی برخودار است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فصل اول کتاب شیمی ۳ پایه دوازدهم چاپ ۱۳۹۸ با استفاده از تکنیک ویلیامرومی و تعیین ضریب اهمیت هر یک از مقولههای آن به روش آنتروپی شانون میباشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جهت تعیین روایی این تحقیق از مقولههای تکنیک ویلیام رومی و برای تعیین پایایی از فرمول هولستی استفاده شده است. نتایج نشان دادند که ضریب درگیری متن فصل اول این کتاب برابر با ۴۲۳/۰ بوده و از نظر ویلیام رومی به شیوه فعال طراحی گردیده ولی برای تصاویر و پرسشها به ترتیب ۰۸۳/۲ و ۴/۱۶ به دست آمده که نشانگر طراحی غیر فعال است. همچنین بر اساس نتایج حاصل از روش آنتروپی شانون، میانگین بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مقولههای غیر فعال بیشتر از فعال بوده، در حالیکه در حوزه تصاویر و پرسشها بالعکس میباشد.
The textbook as the main scientific resource guides the teacher and the student activities to achieve educational goals. Textbook content analysis enables the authors of the book to apply the results to improve the book. Chemistry is one of the most widely used fields which is very important in different fields. The purpose of the present study is to analyze the content of the first chapter of Chemistry Book grade 12, using William Romey's technique and determine the significance coefficient of each active, inactive and neutral categories by Shannon entropy method. The purpose of this study is applied and method is descriptive and of content analysis. To determine the validity of this study, the components of William Romey technique were used and Holsti formula was used to determine the reliability. The results showed that the engagement coefficient for the text of the first chapter was equal to 0.423 and was designed in the active way for William Romey but for images and questions it was obtained 2.083 and 16.4 respectively, which indicates inactive design. Also, based on the results of Shannon entropy method, the mean information load and the importance coefficient of the inactive categories were higher than the active one, while for images and queries it was the opposite.
ملخص الجهاز:
ir تحليل محتواي فصل اول کتاب شيمي دوازدهم بر اساس روش ويليام رومي و تعيين درجه اهميت آن به روش آنتروپي شانون دوست محمد سميعي ١* ، زينت محرابي ٢ ١و٢ گروه شيمي، دانشگاه فرهنگيان ، تهران ، ايران چکيده کتاب درسي به عنوان اصليترين منبع علمي هدايت فعاليت هاي معلم و دانش آموز در جهت تحقق اهداف آموزشي، مورد توجه برنامه ريزان آموزشي است .
با توجه به اينکه از نظر مولفين محترم ، کتاب شيمي ٣ پايه دوازدهم داراي رويکرد آموزشي فعال و کشف مفهوم ميباشد، ميتوان بررسي نمود که آيا اين کتاب در ابعاد متن ، تصاوير، جداول ، نمودارها، سوالات و فعاليت هاي درسي طبق الگوي ويليام رومي به صورت فعال ارائه شده است ؟ چه ميزان دانش آموزان را درگير و يا ترغيب به فعاليت مينمايد؟ همچنين با استفاده از تکنيک آنتروپي شانون ، با محاسبه ضريب اهميت ، ميتوان تعيين نمود که کدام يک از مقوله هاي تعيين شده از درجه اهميت بيشتري برخوردارند.
پيشينه پژوهش در سال هاي گذشته ، پژوهش هايي در زمينه تحليل محتواي کتب درسي در داخل کشور انجام گرفته که از ميان آن ها ميتوان به سهرابي (١٣٩٧) اشاره نمود که در پژوهش خود محتواي کتاب شيمي ٢ پايه دوازدهم چاپ ١٣٩٦ براساس ديدگاه ويليام رومي و شانون را تحليل نمود و به اين نتيجه رسيد که ضريب درگيري متن در فصل هاي اول ، دوم ، سوم و کل کتاب به ترتيب ٠/٣١، ٠/٢٢٥، ٠/٢٠٤ و ٠/٢٥٤ است که نشان ميدهد متن هر سه فصل و کل کتاب به روش غيرفعال طراحي شده است .