خلاصة:
سخن گفتن و تحلیل نظری صنایعدستی در عین سهل بودن دشوار است؛ صنایعدستی امری آشنا و ملموس در زندگی روزمره که بدون نیاز به شناساندن و تلاش برای فهمشان، هرگونه توضیحی در آن بدیهی به نظر میرسد. کتاب "آشنایی با کارگاههای صنایع دستی ایران" در سال 1395 توسط فریبا مصطفوی در انتشارات مهر نوروز گردآوری شده است. اگرچه کتاب مذکور به طور کلی مجموعهای از تصاویر ارزشمند با کیفیت مطلوب برای معرفی برخی کارگاههای صنایعدستی بوده، اما همانند هر اثر علمی کاستیهای شکلی و محتوایی دارد که در این جستار سعی شده به نقد انتقادی آن پرداخته شود. این پژوهش با تکیه بر روش کتابخانهای برخی گزارههای غیر علمی آن که سبب گمراه شدن خواننده (هنرمندان) بوده و از پژوهشی به پژوهش دیگر منتقل میشود را تبیین نموده است. در همین راستا کاستیها اشاره و نظرات انتقادی ذیل هر یک از مباحث بیان خواهد شد.
It is difficult to speak and to theoretically analyze the handicrafts while being easy; Crafts are a familiar and tangible thing in everyday life That would be obvious without any need to know and try to understand them. The book "Introduction to Iranian Crafts Workshops" was compiled by Fariba Mostafavi in Mehr Nowruz Publications in 2016. Although the book is generally a collection of invaluable high quality illustrations to introduce to some handicraft workshops, But like any scholarly work, it has some formative and content deficiencies that have been attempted to critically criticize it. This research has explained the relevance of the library to some non-scientific propositions that mislead the reader (artists) and move from one research to another. In this regard, the following shortcomings and critical comments will be expressed in each of the following issues.
ملخص الجهاز:
اگرچه این کتاب بهطور کلی مجموعهای از تصویرهای ارزشمند با کیفیت مطلوب برای معرفی برخی کارگاههای صنایع دستی است، اما همانند هر اثر علمیِ دیگری کاستیهای شکلی و محتواییای دارد که در این جستار سعی شده نقدی انتقادی بر آن نگاشته شود.
در گروه 9 جدول در صفحۀ 118 که مربوط به صنایع دستی چوبی و حصیری است، نام رشته «خاتم» و نام زیرمجموعۀ آن «خاتمسازی (مصالح خاتم) و خاتمکاری» ذکر شده است.
از موارد دیگر ذکر نام کتابهایی است که در فهرست منابع به آن اشاره شده و در متن اصلی کتاب از آن استفاده نشده است، مانند تاریخ هنر ایران و جهان، هنر خاتمسازی در ایران.
در این دو پیشگفتار نویسنده عنوان کرده است که قصد دارد انواع صنایع دستی ایران و کارگاههای مربوط به آن را معرفی کند و برای جمعآوری مطالب از کتابهای مختلف استفاده کرده است.
درخصوص جایگاه و بررسی «چله» در کتابهای بسیاری ازجمله کتاب مروری بر صنایع دستی ایران مبحث چله که شامل «چلهدوانی» و «چلهزنی» است پس از عنوانهای ریسندگی و رنگرزی برای بحث در اولویت قرار گرفته است (حسنبیگی 1365: 322).
همچنین، در کتاب آشنایی با صنایع دستی ایران در مبحث مراحل قالیبافی ابتدا، به دار و الیاف مورداستفاده در قالیبافی و سپس، به چلهکشی و دیگر مراحل بافت اشاره شده است (تسلیمی و دیگران 1386).
درادامه، نویسنده به هنرهای تلفیقی چوبی نیز اشاره کرده است که بهاشتباه در این مبحث آمده است.
در این بحث فقط به جلد کتاب که با چرم تزئین میشود اشاره شده است، درحالیکه چرمسازی شامل موارد دیگری ازجمله ساخت اشیای چرمی نیز میشود.