خلاصة:
زندگانی حضرت خدیجه در منابع کهن تاریخی با اختلافاتی گزارش شده‌‌است که گاه عرصه را برای عرضه ادعاهایی نادرست درباره وی گشوده‌‌است. یکی از منابعی که حاوی شرح حال تقریبا مفصل خدیجه است، الطبقات الکبری تألیف محمدبن‌سعد بصری (د 230ﻫ) است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی خدیجه در این کتاب، به تبیین تفاوت‌های گزارش‌های مورخان متقدم و بررسی مواضع ابن سعد نسبت به این موضوع پرداخته‌‌است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که گزارش ابن‌سعد درمورد برخی موضوعات مانند سن خدیجه، نحوه ازدواج او با رسول خدا صحیح به‌نظر می‌رسد. در مقابل، روایت‌های او دایر بر تردید داشتن پیامبر هنگام نزول اولین وحی یا اهمیت ازدواج با عایشه، قابل خدشه است. ابن‌سعد از ذکر برخی از فضایل خدیجه خودداری کرده‌است تا راه را برای نشاندن عایشه در صدر همسران رسول اکرم بگشاید.
The life of Hazrat Khadijeh in early sources that have been reported with historical differences has led to the formation of false claims about her. One of the sources that contains a detailed biography of Khadidjah is Al-Tabakat al-Kubra by Muhammad b. Saʿd Basri (d.230AH). The present study, by examining the case of Khadijeh's life in this book, explains the differences between the reports of earlier historians and compare with Ibn Sa'd's points of view. The findings of this study indicate that Ibn Saʿd's report on some issues such as Khadidjah's age and how she got married with The Prophet seems to be correct. In contrary, his narrations about the Prophet's skepticism at the time of the first revelation and the importance of marrying ʿAyisha are distorted. It seems that Ibn Saʿd tries to ignore some of Khadidjah's virtues to pave the way for placing ʿAyisha at the head of the wives of the Holy Prophet
ملخص الجهاز:
يافته هاي اين پژوهش حاکي از آن است که گزارش ابن سعد درمورد برخي موضوعات مانند سن خديجه ، نحوه ازدواج او با رسول خدا صحيح به نظ ر ميرسد.
از جمله مهم ترين اين آثار: محمدزاده، مرضيه ، خديجه ، همتاي بيهمتا، تهران، روزنامه اطلاعات، ١٣٩٧ش ؛ تهراني، حسين ، خصائص امالمؤمنين خديجة الکبري ـ سلام الله عليها ـ، قم ، طوباي محبت ، ١٣٩٣ش ؛ رفيعي، ناصر، شناخت نامه حضرت خديجه ـ عليها السلام ـ، قم ، جامعة المصط في العالمية ، ١٣٩٨ش ؛ زهراوي، عبدالحميد، خديجة ام المؤمنين ، بيجا، دارالهلال، ١٣٨٢ه )نکته جالب درباره زهراوي اين است که او برخلاف بقيه ، ازدواجهاي پيشين خديجه را پذيرفته است : ص ١١٠- ١١١(؛ القرشي، باقر شريف ، ام المؤمنين حضرت خديجه ـ سلام الله عليها ـ، مترجم سيد محمد صالحي، قم ، دارالتهذيب ، ١٣٩٥ش ؛ مجموعه مقالات همايش صدف کوثر حضرت خديجه عليها السلام، قم ، مرکز بين المللي ترجمه و نشر المصط في)ص(، ١٣٩٦ش ؛ از دو مقاله اين کتاب )صفري فروشاني، نعمت الله ؛ داوود کاظم پور، »بررسي و تحليل سن حضرت خديجه در ازدواج با پيامبر )با تأکيد بر منابع تاريخي(« و عالمي، سيدعليرضا، »زيست نامه مستند حضرت خديجه «( در اين پژوهش استفاده شد.
به نظ ر ميرسد علت بيشتر اين مخالفت ها اعتماد به گزارشي از ابن شهرآشوب باشد که گفته است : »احمد بلاذري و ابوالقاسم کوفي در کتابهاي خود و سيدمرتضي در کتاب الشافي ٣٢ و ابوجعفر طوسي در کتاب تلخيص 33 [الشافي] روايت کردهاند که خديجه هنگام ازدواج با رسول خدا دوشيزه بود«.
(
, 
, 
)
