خلاصة:
قراردادهای حوزۀ نفت که غالباً بلندمدت هستند، در ذات خود با پیچیدگیهای فراوانی همراهند. بخشی از این قراردادها، بهویژه در حوزۀ پاییندستی، در قالب قرارداد پیمانکاری هستند که مستلزم انعقاد صدها قرارداد مرتبط دیگر است. توقف یکی از قراردادها، اثر نامطلوب در سایر قراردادهای فرعی، اقماری یا زنجیرهای دارد. بروز اختلاف در چنین زنجیرۀ پیچیدهای، گریزناپذیر است. از این رو، نحوۀ رویارویی با اختلافات و چگونگی حلوفصل کردن آن، به نحوی که مانع توقف پروژه نگردد، اهمیت بسزایی دارد. سالهاست گرایش ویژهای نسبت به بهکارگیریروشهای حل اختلاف خارج از دادگاهها که از نظر اقتصادی بسیار کارآمد هستند، مورد توجه قرار گرفته است. بهکارگیری این روشها مستلزم وجود شیوهنامۀ صحیح از فرایند حل اختلاف خارج از دادگاه است تا اجرای نتیجۀ بهدست آمده از فرایند رسیدگی را زیر چتر خود قرار دهد؛ وگرنه نتیجۀ حاصل از رسیدگیهای خارج از دادگاه، چنانچه اثر اجرایی برای طرفین نداشته باشد، کارآیی اقتصادی نداشته و هیچ انگیزهای برای حل اختلاف از این طریق برای طرفین برجای نخواهد گذاشت. این پژوهش درپی یافتن راهی برای اجرای مؤثر نتیجههای حاصل از رسیدگیهای خارج از دادگاه، از جمله سازش در صنعت نفت و گاز است تا ضمن همسو نمودن ساختارهای کنونی حقوقی با مقررات بینالمللی سازش، به منظور حفظ کارآمدی اقتصادی قراردادهای نفت و گاز و قراردادهای مرتبط آن، سازش به جای هیأت حل اختلاف قراردادی مندرج در شیوهنامۀ وزارت نفت پیشبینی گردد و نتایج برآمده از فرایند سازش، مانند رأی داوری و قضایی، اجرا شود و در نهایت با تسریع در حل اختلاف، از توقف پروژههای عظیم نفت و گاز و به هدر رفتن سرمایه جلوگیری گردد.
Oil Contracts such as many other international commercial contracts are so complex. There are many subsidiaries in relation to an international construction contract.. Disputes are inseparable part of almost all international long term construction contracts which deal with huge financial and human resources. It is more vital how to deal with disputes and solve them. Suspension or any stop in project works would definitely affect other subcontracts. There is new trend for resolving disputes out of courts by the way of ADRs. These techniques need to be regulated to guarantee the enforcement of the outcomes. Conciliation is one the ADR techniques. It will be argued that how the current regulations in Iran legal system might be harmonized by international conciliation rules. By the way of these updates the decision of a conciliator could be enforced as a judicial award . This approach could to some useful extend guarantee the cash flow and financial efficiency of construction projects in long term contracts.
ملخص الجهاز:
اين پژوهش درپي يافتن راهي براي اجراي مؤثر نتيجه هاي حاصل از رسيدگيهاي خارج از دادگاه ، از جمله سازش در صنعت نفت و گاز است تا ضمن هم سو نمودن ساختارهاي کنوني حقوقي با مقررات بين المللي سازش ، به منظور حفظ کارآمدي اقتصادي قراردادهاي نفت و گاز و قراردادهاي مرتبط آن ، سازش به جاي هيأت حل اختلاف قراردادي مندرج در شيوه نامۀ وزارت نفت پيش بيني گردد و نتايج برآمده از فرايند سازش ، مانند رأي داوري و قضايي، اجرا شود و در نهايت با تسريع در حل اختلاف ، از توقف پروژه هاي عظيم نفت و گاز و به هدر رفتن سرمايه جلوگيري گردد.
به منظور حفظ جريان مالي پروژه و جلوگيري از رکود، به تازگي در اقدامي بي سابقه ، دادگاه هاي کشور سنگاپور، تصميم برآمده از يک روش حل اختلاف خارج از دادگاه - تصميم هيأت حل اختلاف قراردادي فيديک - را به صورت دستور موقت داوري اجرا کرده اند١ که هرچند چالش هاي فراواني را در ميان صاحب نظران به وجود آورد (انيسي و داراب پور، ١٣٩٩، در حال چاپ )، اما زمينه ساز اين پرسش مهم شد که اگر اجراي تصميم هيأت حل اختلاف فيديک به عنوان نهاد ثالث مرضي الطرفين رسيدگي کننده به اختلاف ، مي تواند به رسميت شناخته شود، چرا نتوان تصميمات برآمده از ديگر فرايندهاي دوستانۀ حل اختلاف ، مانند سازش را لازم الاجرا تلقي و مانند رأي نهايي و يا دست کم دستور موقت اجرا کرد.