نقش منابع آبی در جهت گیری مدیریت محصولات زراعی (مطالعۀ موردی: شهرستان کوهدشت) مقالة

وابستگی کشاورزان و زندگی کشاورزی به منابع آبی و بحران‌های پیش رو رابطه‌ای مستقیم با چالش‌های متعدد این ساختار کلان اجتماعی دارد. در زمینة بحران آب در جهان، نوع کشت متهم و قربانی اصلی به شمار می‌آید. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل موجود در ساختار هیدرولوژیکی و جمعیتی در جلوگیری از خشک شدن منطقه بود، که یکی از فجایع زیست‌محیطی است. مدیریت منابع آبی در هر نقطه، با انتخاب نوع محصول در جلوگیری از هدررفت آب، که می‏تواند از مصرف بیشتر باشد، برای ممانعت از وابستگی به محصولات زراعی سایر مناطق و افزایش میزان بی‌کاری صورت می‌گیرد. برای مدیریت تقاضا بر منابع آبی رهاشده در حوزة انسانی شهرستان کوهدشت، ترکیب داده‏های توپوگرافی و سایر داده‏های کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش AHPFUZZY بهبودیافته جهت وزن‌دهی داده‏های هیدرولوژیکی و جمعیتی (شامل زیرمعیارهای رودخانه، چاه، چشمه، کاشانه، افراد، زن و مرد) و مکان‌یابی اولویت‌ها بر اساس اطلاعات میدانی و تصاویر ماهواره‏ای و منابع موجود در ادارات استان مرتبط با میزان نیاز محصولات آبی منجر به ایجاد اشتغال با رویکرد حفظ منابع طبیعی انجام شده است. نتایج این مطالعه، علاوه بر جلوگیری از کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و تخریب چاه‌ها و چشمه‌ها و قنات‌ها، شرایط کشت علمی و اصولی و کاهش فقر و ایجاد اشتغال با مدیریت برنامه‌ریزی‌شده را در منطقة تحقیقاتی، با توجه به نوع محصول و زمان و شیوة کشت، ارائه می‏دهد. بر اساس نتایج و نیز تمرکز زیاد فعالیت‏های کشاورزی در منطقه (مخلوط دیم‏کاری در مراتع متوسط) منطقة مطالعه در پنج کلاس مدیریتی خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط، خوب، و عالی طبقه‏بندی شد. این تجزیه‌وتحلیل می‏تواند به مدیران زمین کمک کند تا شرایط حاکم را به سوی مدیریت قانونمند در استفاده از منابع آبی سوق دهند.

The dependence of the farmers and agricultural life on water resources and the existing crises has a direct relationship with various challenges of this macro-social structure. In the global water crisis, the cultivation type is simultaneously the major culprit and victim. The purpose of the present study is to examine the role of hydrological and population-related factors in preventing the aridification of an area as one of the most devastating environmental disasters. By its selection of the appropriate crop for any area (which prevents water wasting), water resources management can prevent the dependence of that area on the agricultural crops of other areas and help decrease unemployment rate. In order to manage the effect of water demand on the balance of water resources flowing in the Kuhdasht County, the topographic data was combined with other data through the geographical information system and using enhanced AHPFUZZY method. The purpose was to weight the hydrological and population-related data (including the sub-criteria of river, well, spring, residence, people, men, and women) and determine the location priorities based on the field data, satellite images, and the data existing in the Lorestan province related to the amount of water needed by various products. The intention was to create jobs while protecting natural resources. In addition to the prevention of underground water levels and the destruction of wells, springs, and aqueducts, the results of this study specify the conditions for scientific and principled cultivation, reduction of poverty, and creation of jobs through planned management in the research area based on the consideration of crop type, cultivation method, and cultivation time. According to the obtained results along with the consideration of the fact that agricultural activities are heavily practiced in the area (where dryland farming is performed in mid-level grasslands), the management of the area under study was classified into five levels, namely very weak, weak, average, good, and very good. This analysis can help the land managers to change the existing conditions toward a rule-based management of water resources.

براي مديريت تقاضا بر منابع آبي رهاشده در حوزٔە انساني شهرستان کوهدشت ، ترکيب داده هاي توپوگرافي و ساير داده هاي کمکي از طريق سيستم اطلاعات جغرافيايي و استفاده از روش AHPFUZZY بهبوديافته جهت وزن دهي داده هاي هيدرولوژيکي و جمعيتي (شامل زيرمعيارهاي رودخانه ، چاه ، چشمه ، کاشانه ، افـراد، زن و مرد) و مکان يابي اولويت ها بر اساس اطلاعات ميداني و تصاوير ماهواره اي و منابع موجود در ادارات استان مـرتبط بـا ميـزان نيـاز محصولات آبي منجر به ايجاد اشتغال با رويکرد حفظ منابع طبيعي انجام شده است . همچنـين ، بـا توجـه بـه آمـار بلندمدت ارائه شده از سوي مدير امور آب شهرستان کوهدشت تنش آب طي سي سال گذشته منجـر به افت ٢٢/٥ متري آب هاي زيرزميني در اين بخش شده است ، که مي توان با مديريت صحيح ارتبـاط اصولي بين مکان مناسب ، ميزان مصرف آب ، نوع محصول مناسب کشت ، ايجاد اشتغال و ممانعـت از تخريب زيست محيطي ايجاد نمود. فلاحي خوشحي و همکارانش (١٣٩٨) نيز به بررسي اهميت منابع آبي در مديريت محصولات زراعي ، بر اساس پهنه بندي و تحليل خشک سالي ، با استفاده از شاخص هـاي خشـک سـالي در اسـتان لرسـتان پرداختند. نقشه هاي کلاسه بندي شدة زيرشاخص هاي هيدرولوژيکي (چشمه ها)، بر اساس فصلي بودن (الف )، نوع سازند (ب )، شوري (پ )، اسيديته (ت ) معيارهاي اجتماعي مؤثر در مکان يابي مناطق مستعد زراعت هدف اصلي از اين پژوهش ايجاد اشتغال براي جوانان منطقۀ مطالعاتي بود. “The effect of under-irrigation on sustainable use of groundwater resources in Neishabour plain”, Journal of Water Management in Agriculture, 6, pp.