خلاصة:
زمینه و هدف
بهداشت فردی و عمومی به منظور تامین سلامت جامعه از اهمیت اساسی برخوردار است. در عصر قاجار به خصوص قبل از تاسیس دارالفنون این مهم به دلیل علل و عوامل مختلف مورد توجه قرار نگرفت و اگر گاه به صورت مقطعی اصلاحات و توجهاتی صورت گرفت، چون قایم به شخص اصلاحگر بود و نه سیستم و فرهنگ بهداشتی جامعه، محکوم به شکست گردید. در قرن نوزدهم به مرور تجدد، عناصر نوین خود را در حوزه سلامت عمومی در جامعه ایران اسیر خرافات، تزریق نمود و طب سنتی را که از سه منبع دانش مشروب می شد، با چالش مواجه ساخت. هدف پژوهش حاضر نگاهی بر ملاحظات و شیوه های درمانی دکتر یاکوب ادوارد پولاک است. ایشان در زمان حضورش در ایران اقدامات فراوانی را در حوزه پزشکی نوین به صورت نظری و عملی انجام دادند.
مواد و روش ها
در پژوهش حاضر با تکیه بر کتاب خاطرات دکتر پولاک و مراجعه به منابع تاریخی، سفرنامه ها، مطالعات و تحقیقات جدید تلاش شد تا تصویری روشن از ملاحظات و شیوه های درمانی دکتر پولاک با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی ارایه گردد.
یافته ها
در دوره قاجار رویارویی با طب اروپایی رخ داد و به تدریج مهارت پزشکان و جراحان اروپایی اعتماد دربار و مردم را جلب نمود. تاسیس دارالفنون بر تعداد پزشکان اروپایی و آموزش های نوین علمی افزود و به تدریج باعث حرفه ای و نهادینه شدن پزشکی گشت. پولاک از موسسین پزشکی نوین در ایران ضمن آموزش در دارالفنون و نوشتن و ترجمه آثاری در این حوزه به معالجه و درمان بیماران به شیوه های مختلف همت گماشت.
نتیجه گیری
دکتر پولاک در مواجه با بیماری های مختلف دارای روحیه کنجکاو و جستجوگر بود. به نظر می رسد در حرفه خود کارآزموده، دقیق و عمیق بود. همین روحیه علمی و دقت بود که ملاحظات متعددی را درباره جامعه بیماران خود لحاظ می کرد. او به سن، جنسیت، نژاد و جغرافیای زیست مبتلایان به بیماری توجه کرده است. در شیوه های درمان نیز ضمن تحقیق و تعمق در شیوه های طبیبان ایرانی گاه شیوه های آنان را نقد، رد و قبول و از آن ها استفاده می کرد و در درمان بیماری های دیگر همچون بیماری های مربوط به سنگ، جراحی سرطان، انواع سالک و... شیوه های خود را به نمایش گذاشت.
Background and Aim: personal and public sanitation are very important to provide health of society. This
important subject was not considered too much due to various reasons, during Qajar era-especially before
establishment of Darolfonoon. As some temporary reformations and considerations were related to the
person in charge but not the system and culture of society sanitation itself, they were sentenced to failure. In
19th century, modern elements of public sanitation were inserted in superstitious society of Iran and
challenged the traditional medicine. The aim of this research is to review considerations and treatments of
Dr.Jakob Eduard Polak. He did many theoretical and practical actions in modern medicine in Iran.
Materials and Methods: based on Dr.Polak's diary, historical references, travelogues, new researches and
studies the author tries to give a clear description of Dr.Polak’s considerations and treatment methods via
descriptive-analytical research method.
Findings: during Qajar era, European medicine appeared and gradually, skills of their doctors and surgeons
gained court’s and people’s trust. Establishment of Darolfonoonincreased number of European doctor and
new scientific methods and confirmed medicine as a professional skill. Polak, as one of the founders of
modern medicine, not only taught in Darolfonoon, wrote and translate some books but also treated and cured
patients in various methods.
Conclusion: Facing various diseases, Dr.Polak was curious and a researcher. It seems that he was
professional, precise and deep which let him consider many factors and considerations for his patients. Age,
sex, race and geography of life were some of these factors. While paying attention to methods of Iranian
doctors, sometimes criticize, accept, reject or use their ones. But in the treatment of other diseases such as
stone diseases, cancer surgery, leishmaniasis and… used his own method.
(
, 
, 
)
