خلاصة:
امروزه، تمرکز بالای جمعیتی در کلانشهرها به مسألهای پیچیده تبدیل شده است. همه دولتها دغدغهی توزیع بهینه جمعیت را دارند و همواره جهت تعدیل جمعیت کلانشهرها سیاستهایی را اجرا میکنند. در این مقاله عمدهترین سیاستهایی که در کشورهای منتخب آسیایی جهت توزیع بهتر جمعیت به اجرادرآمده، شناسایی شدهاست، سپس جهت انطباق و اجرایی کردن آنها در ایران، 54 تن از اساتید برجستهی کشور آنها را ارزیابی و اولویتبندی نمودهاند. این مقاله دو هدف را دنبال میکند: الف) شناسایی سیاستهای مؤثری که با توجه به تجربیات متخصصان داخلی با شرایط جامعهی ایران سازگار و منطبق باشند، ب) اولویتبندی سیاستها از نظر اجرایی و درجهی تأثیرگذاری. نتایج نشان داد که اقدامات سیاستی در چهار حیطه شامل سیاستهای: اجتماعی- فرهنگی، توسعهی قطبهای رشد، آمایش سرزمین و مبارزه با مفاسد اقتصادی- اجتماعی بیشترین اثر را بر توزیع بهینهی جمعیت در کشور دارند. همچنین سیاستهای توسعهی سرمایهگذاریهای محلی، به فعل درآوردن ظرفیتهای توسعهی منطقهای، ایجاد فرصتهای شغلی در روستاها و شهرهای کوچک به ترتیب با نمرهی 30/4، 26/4 و 19/4 در سه اولویت اول اجرایی پیشنهادی صاحبنظران هستند که اثرگذاری بیشتری در کنترل جمعیت کلانشهرهای کشور خواهند داشت.
Nowadays, over-concentration of population in metropolitans and large cities has become a complex issue. All states are concerned with optimal population distribution, and always implement some policies to balance the population of metropolitans. In this paper, the most important policies in selected Asian countries that had been applied for better population distribution are identified. Then, these policies have been evaluated and classified by 54 Iranian’s experts in order to be adjusted and implemented in Iran. Thus, this paper has two main purposes: A) Identifying of effective policies that could be consistent and adjusted with Iran’s condition. B) Prioritization of policies with regard to effectiveness and implementation. The results showed that the policies in the following four domains might have the greatest effects on optimal distribution of population. 1. Social and cultural policies, 2. Developing poles of growth, 3. Planning of land use and 4. Fighting against socio-economic corruptions. Also, investment policies in regional development, actualizing of the regional development potentials, and extension of employment opportunities in rural areas and towns are the first three priorities chosen by experts in implementing population control of metropolitans and large cities in the country.
ملخص الجهاز:
بررسيهايي کـه در سـال١٩٨٤، توسـط سـازمان ملـل در مـورد سياسـت هـاي جمعيتـي دولت هاي کشورهاي آسيايي انجام گرفت ، نشان داد که از ٣٠ کشور آسيايي مورد بررسـي، ١٦ کشور اعلام کردند که الگوي توزيع جمعيتي فعلي کشورشان شديدًا غير قابل قبول اسـت و ٢٠ مورد از اين کشورها سياست هايي را براي کاهش يا معکوس کردن روند مهاجرتهاي روستا بـه شهر معرفي کردند.
در اين مقاله تلاش مي شود با شناسايي و بررسي سياست هاي بازتوزيع جمعيت و مهاجرت در کشورهاي درگير با مسأله و ارزيابي و طبقه بندي آنها توسط متخصصين داخلي با توجـه بـه وضعيت کشور، گزينه هاي سياستي تمرکززدايي جمعيتي از پايتخت ها و کلان شهرهاي کشور و نيز توزيع بهينه ي جمعيت شناسايي شوند.
توزيع تعداد و درصد نظرات متخصصين در مورد آمايش سرزمين گويه ها (به تصوییر صفحه رجوع شود) ٤) مقابله با مفاسد اقتصادي و اجتماعي اولويت بندي گزينه هاي سياستي مقابله بـا مفاسـد اقتصـادي- اجتمـاعي کـه بـر بـازتوزيع بهينه ي جمعيت و کاهش رشد جمعيت در کلانشهرها مؤثر هستند توسط پاسـخگويان نشـان داد که ، مبارزه با فساد مالي- اداري در ادارات دولتـي شهرسـتانهـا بـا ميـانگين نمـره ٣/٨٧ و مبارزه بـا خويشـاوندگرايي و پـارتيبـازي بـا ميـانگين نمـره ٣/٨٦ در اولويـت هـاي اول و دوم سياست گذاري قرارگرفته اند (جدول ٥).