خلاصة:

موضوع مطالعه‌‏ی حاضر ارزیابی پیامدهای جمعیتی و اجتماعی ـ اقتصادی تخریب محیط زیست دریاچه‏ی ارومیه است. هدف اصلی این مطالعه بررسی و ارزیابی آن دسته از پیامدهایی است که خشک شدن دریاچه‏ی ارومیه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی برای ساکنین پیرامون این دریاچه به‌ همراه داشته است. رویکرد روش‏شناختی این مطالعه از نوع ترکیبی است و در آن از تکنیک‌های گوناگون پیمایش، مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. حوزه‏ی اصلی مورد مطالعه، مناطق جنوب، غرب و شمال غربی دریاچه ارومیه بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد که تحولات ناگوار این دریاچه پیامدهایی از قبیل شور شدن منابع آب زیرزمینی، افول زندگی زراعی، فقر مزمن و تدریجی، بیکاری و مهاجرت، مسائل سلامت جمعیت و... را به‌همراه داشته است.

ملخص الجهاز:

در بخش کمي اين مطالعه جمعيت هاي ساکن در مناطق مسکوني شهري و روستايي حاشيه ي درياچه ي اروميه (از جمله شهر اروميه و روستاهاي پيرامون درياچه ) به لحاظ ويژگـيهـاي جمعيتـي و اقتصـادي و اجتماعي مورد بررسي قرار گرفته اند و با استفاده از روش پيمايشي ابعاد مختلف زندگي آنها که متأثر از اين پديدهي زيست محيطي است مطالعه شده است . اما، در بخش کيفي با استفاده از تکنيک مصاحبه ي عميق با افراد مطلع بومي و نيز بهرهگيري از تکنيک هاي مشـاهده (عکاسـي، فيلم برداري) وضعيت کنوني محيط زيست مورد نظر و تأثيرات تخريب آن بر زندگي اجتماعي و اقتصادي مردمان اين منطقه مطالعه شده است . حتي، در ميدان تحقيق مشخص شد که ارتفـاع سـاقه هـاي گندم از يک وجب بيشتر رشد نميکند يا در اثر شورهزار شدن سطح و گـاه زيـر سـطح زمـين به زودي کشاورزي منطقه شديدًا افول خواهد کرد، همانطور که يکي از ساکنان بيان کرد: زماني وضعيت طوري بود که از ترس طغيان آب درياچه شب و روز نداشتيم ؛ نميگويم که آن زمان خوب بود، زيرا هميشه از طغيان آن ميترسيديم و اگر هم طغيان ميکرد که چندبار هم پيش آمده بود، خيلي از زمين هاي ما را نابود ميکرد؛ اما حالا که درياچه عقب نشسـته و خشـک شده، زمين هاي ما هم خشک و لم يزرع شده، آبهاي زيرزميني پس رفته اند و زمين ديگر مرطـوب نيست ، حتمًا خودتان در مسير ديدهايد که چقدر گز اين ور و آن ور است ، همه از شورشدن زمين است .