خلاصة:
این مقاله به مطالعه تغییرات گذشسته و آینده مرگ‌ومیر» که به صورت نیرومحرکه دیگری پدیدار خواهد شده و
اثر آن بر تغییرات جمعیت ایران می‌پردازد. پرسش اصلی این پژوهش این است آیا ثابت شدن میزان‌های باروری
در حدود سطح جانشینی به‌تنهایی می‌تواند جمعیت کشور را تثبیت کند. این پرسش برآمده از یک مساله نظری
جمعیتی است که طی سالیان اخیر به گفتمانی اجتماعی- سیاسی تبدیل شده است. مطالعات چندی نشان داده‌اند که
الگوهای مرگ‌ومیر» خصوصا مرگ‌ومیر بزرگسالان, نیرومحرکه‌ای مشابه نیرومحرکه‌ی عمومی جمعیت ایجاد و نرخ
رشد جمعیت ایران را متاثر خواهد کرد. با استفاده از نظریه جمعیت ثابت و داده‌های حاصل از سرشماری‌های
ایران» این مقاله تلاش می‌کند به مطالعه چنین پی‌آمدهای جمعیتی تغییرات مرگ‌ومیر و اثری که بر ساختار سنی
و افزایش اندازه جمعیت می‌گذارد بپردازد. نتایج نشان می‌دهد که افزایش در مقدار مقطعی امید زندگی در بدو
تولد از طریق کاهش مرگ‌ومیر در دو مرحله اول و دوم گذار مرگ‌ومیر ابتدا بازماندگی گروه‌های هم‌دوره جوان‌تر
و بعد از آن بازماندگی گروه‌های مسن‌تر را بهبود بخشیده است. بنابراین این تاثیر بیان‌کننده این است که در حال
حاضر جمعیت ایران در حال تجربه کردن پدیده نیرومحرکه تغییرات مرگ‌ومیر و سالخوردگی فردی است که در
نتیجه آن شمار جمعیت سالمند سریعتر از جمعیت گروه‌های جوان‌تر افزایش می‌یابد. تفاوتی که نتایج سرشماری
1390 آن را تایید کرده است.
In this paper we examine the past and future changes of mortality which may emerge as another momentum and its effect on the population change in Iran. The research question is that whether the population can be stabilized only by the stability of fertility rates at or around the replacement level? The question has been derived from a theoretical demographic problem which has become a socio• political discourse in recent years. Many studies have suggested that mortality patterns, particularly adult mortality, can also create a momentum like the general population momentum which can affect the population growth of Iran in the future. Using stable population theory and data from censuses of the country, this paper attempts to address such demographic consequences of the mortality changes and its effects on the age structure and increase in the size of population. Results show that increases of cross-sectional life expectancy at birth have improved survivorship for younger cohorts in the early stages of the mortality transition and for older cohorts in its later stages. Therefore, this effect reveals that the country has been experiencing the momentum of mortality changes and individual ageing through which aged population increases faster than younger cohorts. The differences have been approved by results of 2011 census.
(
, 
, 
)
