خلاصة:
فضای مجازی از پدیدههای نوظهور عصر حاضر است که با توجه به ویژگیهایی همچون جذابیت و تنوع گسترده علاوه بر نفوذ در میان اقشار مختلف جامعه، به منبع هویتساز جدیدی مبدل شده که موجب تعارض ارزشی و بروز آسیبها و چالشهای جدیدی در هویت دینی جوامع گردیده است؛ مقولهای که میتواند به تضعیف گرایشات دینی منجر گردد. در این میان، نهادهای دینی به عنوان یکی از ارکان اساسی جوامع در مواجهه با حرکت شتابنده فضای مجازی با فرصتها و چالشهای سهمگینی روبرو هستند؛ از سویی باید از هنجارهای دینی و ملی خود محافظت نمایند و از سوی دیگر- در تعامل با فضای مجازی- از آن برای پیشبرد اهداف دینی و مقابله با ناهنجاریهای ضد دینی کمک بگیرند. این در حالی است که فرصتها و چالشهای نهادهای دینی در فضای مجازی به طور کامل و دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است؛ لذا در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانهای به بررسی فرصتها و چالشهای نهادهای دینی در فضای مجازی با تاکید بر آموزش پرداخته شده است. برخی چالشهایی که در اثر کمتوجهی و ضعف نهادهای دینی در فضای مجازی به وجود آمده است عبارتند از: مقابله با احکام دینی، از بین رفتن قبح هنجارهای دینی، تاثیر از فرهنگ غرب و بیگانگی فرهنگی، انحرافات جنسی، سست شدن بنیان خانواده، عدم آشنایی مبلغان دینی با فضای مجازی، تسخیر فضای مجازی توسط دینگریزان و شبهات گسترده علیه بنیانهای دینی. از جمله فرصتهای نهادهای دینی نیز در فضای مجازی میتوان به این موارد اشاره نمود: تولید محتوای دینی، تبلیغ و اطلاعرسانی مباحث دینی، مقابله با شبهات و تهدیدات ضد دینی، ایجاد مراکز آموزش مجازی، آموزش متخصصان دینی در حوزه فضای مجازی، کاهش هزینه، سرعت و یکسانسازی اطلاعات.
Cyberspace is one of the emerging phenomena of the present day which, with its features such as its attractiveness and wide variety in addition to its influence among different strata of society, has become a source of new identifiers that has brought about value conflicts and new challenges and challenges to the religious identity of societies; This can lead to the weakening of religious tendencies.In the meantime, religious institutions, as one of the fundamental pillars of societies in the face of accelerated cyberspace, face enormous opportunities and challenges; on the one hand, they must safeguard their own religious and national norms, and on the other - interact with cyberspace - Use it to further religious goals and counteract religious anomalies.However, the opportunities and challenges of religious institutions in cyberspace have not been thoroughly and thoroughly investigated, so this study uses descriptive-analytical method and library studies to explore the opportunities and challenges of religious institutions in cyberspace. Emphasis is placed on education.Some of the challenges posed by the inattention and weakness of religious institutions in cyberspace include: confronting religious laws, eradicating religious norms, influencing western culture and cultural alienation, sexual deviance, weakening family foundations, lack of familiarity Proponents of cyberspace, the overwhelming capture of cyberspace and widespread misgivings against religious foundations.Opportunities for religious institutions in cyberspace include: producing religious content, promoting religious information, countering religious doubts and intimidation, establishing virtual education centers, training religious professionals in cyberspace, reducing costs, Speed and uniformity of information.
ملخص الجهاز:
بر این اساس، براي ارتقاي علمي و افزايش آگاهيها در حوزههاي مختلف باید از فرصتهای فضاي مجازي بهره برد؛ به ویژه در عرصه دین و تبلیغ معارف وحیانی، نهادهای دینی و مبلغان دینپژوه میتوانند با حضور گسترده در کرانههای مختلف فضای مجازی- از قبیل شبكههاي اجتماعي- ارزشها و مبانی ديني را ترويج نموده، و با شبهات ضد دینی مقابله نمایند.
علاوه بر اين، رسانه ديني ميتواند با بهرهگيري از پيشرفت تكنولوژي ارتباطات، فرهنگ غني خود را به تمام جهان عرضه كند، و زمينه تبادل فرهنگي را فراهم آورد؛ چرا که فرهنگ جامعه آميزهاي از باورهاي اسلامي و ارزشهاي انقلابي و ملي است؛ از اين رو، با توجه به رابطه ديالكتيك فرهنگ و رسانه، رسالت اصلي رسانه ديني بر اساس نگاه فرهنگ اسلامي، هماهنگي كامل توليدات و فرآوردههاي رسانه با انديشه ديني است؛ چون اسلام، دين جامع است، و براي همه حوزههاي فردي و اجتماعي مورد نیاز بشر، برنامه منسجمي تدوين كرده است.
از طرف دیگر، فضای مجازی يكي از رسالتهاي اصلياش پاسداري از حوزه اخلاق و دين در جامعه است؛ لذا لازم است در توليد برنامهها نسبت به شبهات ديني، پاسخ خود را بهروز كند، و با تكيه بر فرهنگ غني و ملي، خودباوري و دينداري را در جوانان، عميقتر و باصلابتتر گرداند، که اين امر ميتواند دانش ديني و ملي جوان را پربار ساخته، و آنها را در برابر آسيبهاي ديني و ملي شبكههاي اجتماعي ايمن سازد.