خلاصة:
این مقاله با مروری بر کتاب "شرح محتوایی رسالة تبارک" و دو مقاله که در فصلنامه سفینه پیرامون این کتاب نوشته شده، توضیحاتی بر دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی در بارة حجیت جمعیة قرآن و عترت بیان میدارد. اصل نفی تشبیه میان خدا با مخلوق، و در پی آن عدم مشابهت کلام خدا با کلام بشر، با تبیینهای مختلف در این مقاله بحث شده و به نتایجی رسیده است.
ملخص الجهاز:
در کتاب «شرح محتوایی رساله قرآنی تبارک» و آنگاه مقالة «تأثیر اصل نفی تشبیه» به طور محسوس، فراوان مشاهده میشود که مؤلف محترم عبارات مرحوم میرزا را از آثار مختلف ایشان نقل کرده و معانی استنباطی خود را با استفاده و تکیه به کلام ایشان ارائه میدهد؛ در حالی که در نقد مذکور و مقالة پس از آن، به هیچ وجه استنادی به هیچ کدام از عبارات مرحوم میرزای اصفهانی دیده نمیشود؛ امّا با این حال، ناقد محترم نظریة خویش را به ایشان نسبت میدهد!
مواجهه با آیة نبی در صورت دسترسی نداشتن به خود او و گفتارش با توجه به آنچه گفته شد، اگر ما با آیة نبی مواجه شویم و - علاوه بر اینکه به شخص او دسترسی نداریم- هیچ توضیحی در گفتار و یا عملکرد نبی دربارة رویارویی با آن آیه نیز به دست ما نرسید، عقلاً مجاز نیستیم که تنها به خاطر وجود شباهتهایی چند در ظاهر آن آیه با مفعول بشری، این شباهتها را توسعه دهیم و مشابهت میان مفعول الهی و بشری را تامّ و تمام بدانیم؛ زیرا آیة نبی مفعول الهی است و بنا بر حکم عقل در مورد عدم تشبیه میان مفعول الهی و بشری، احتمال عقلانی جدّی وجود دارد که آیة الهی و مفعول بشری، هر کدام ویژگیها و خصائص غیرمکشوفی داشته باشند که هیچ شباهتی میان آنها برقرار نیست.