خلاصة:
معرفتشناسی یا نظریه دانش، بنیادهای معرفت را تعریف میکند. معرفتشناسی با مفاهیم کلی و بنیادین شناخت سر و کار دارد و به بررسی حقیقت، منابع و اعتبار معرفت میپردازد و به عنوان یکی از رشتههای مهم فلسفه، ماهیت دانش و فرایندی را مطالعه میکند که دانش طی آن، کسب و ارزیابی میشود. تعلیم و تربیت در تمامی سطوح از دانستنیهایی در ارتباط با چگونگی پیدایش معرفت در انسان و اقسام آن کمک میگیرد، به همین دلیل در دوران معاصر پرسشهای مربوط به معرفتشناسی و تعلیم و تربیت در کانون توجه مکاتب تعلیم و تربیت قرار گرفته و از اهمیت بالایی برخوردار است. پاسخ به مسایل مربوط به معرفتشناسی در هر جامعه و نظام آموزشی برگرفته از جهانبینی و فلسفه حاکم بر آن جامعه است. یکی از این مکاتب تربیتی، نحله فلسفی اگزیستانسالیسم یا وجودگراست. این نوشتار تلاش میکند با معیار قرار دادن مبانی معرفتشناسی اگزیستانسیالیسم، دلالتهای موجود آن را بر آموزش و پرورش بیان کند. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است. گستره پژوهش، اسناد و مدارک معتبر است. در این مقاله پس از تعریف معرفتشناسی و انواع شناخت، به معرفی مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم و مبانی معرفتشناختی این نحله اشاره شده است و به دلالتهای آن بر آموزش و پرورش پرداخته است.
Epistemology or the theory of knowledge defines the foundations of knowledge.
Epistemology deals with the general and basic concepts of knowledge and studies the
truth, sources, and validity of knowledge. As one of the most important disciplines
of philosophy, it studies the nature of knowledge and a kind of process by which
knowledge was gained and analyzed. At different levels, education needs knowledge
that is related to the how of creation of knowledge in human and its kinds and that is why
the questions of epistemology and education are focused by the education schools and
it is extremely important in contemporary times. Answering epistemological problems
in every society and educational system comes from a worldview and a philosophy
which is dominant in that society. One of these educational schools is existentialism.
This study, based on the foundations of epistemology of existentialism, attempts to
present its implications for education. The research scope of this descriptive-analytical
study is the valid documents. After giving a definition of epistemology and its kinds,
this study introduces the philosophical school of existentialism and its epistemological
foundations as well as its implications for education.
ملخص الجهاز:
معرفتشناسی با مفاهیم کلی و بنیادین شناخت سر و کار دارد و به بررسی حقیقت، منابع و اعتبار معرفت میپردازد و به عنوان یکی از رشتههای مهم فلسفه، ماهیت دانش و فرایندی را مطالعه میکند که دانش طی آن، کسب و ارزیابی میشود.
به عبارت دیگر معرفتشناسی، مقوله یا حوزهای است که سؤالات و مفروضاتی در مورد ماهیت معرفت یا شناخت، چگونگی کسب معرفت یا یادگیری و منابع کسب معرفت و انواع معرفت و یادگیری را مورد بحث قرار میدهد (یار محمدیان،1381، ص63) این پرسشها در حوزه معرفتشناسی مطرح هستند که پاسخ به آنها بر اساس هر مکتب و جهانبینی، میتواند تغییرات اساسی در نظام تعلیم و تربیت آن نظام ایجاد نماید.
منظور از معرفتشناسی در این نوشتار، در نظر گرفتن آن به عنوان شاخهای از فلسفه است که با بحث پیرامون روشهای دستیابی به دانش و معرفت، شیوه عمل منظم قاعدهمندی را برای رسیدن به شناخت و یادگیری نشان میدهد و پیرامون روشها و شیوههای خاص رسیدن به دانش و معرفت به استدلال میپردازد.
شناخت و آموزش مطالب چگونه باید صورت گیرد؟ این امر موضوع اساسی است که با بررسی دقیق و همه جانبه آن، میتوان به جنبهای از کیفیت نظام تعلیم و تربیت توجه کرد و راهکارهای اساسی را در حل مشکلات مربوط ارائه داد.