خلاصة:
اهمیت و جایگاه نهاد خانواده به عنوان هسته اولیه جوامع بشری و نقش محوری تشکیل خانواده در جوامع اسلامی ارتباط مستقیمی با امر ازدواج دارد. همزیستی دو جنس مخالف در کنار هم صرفاً در چارچوب شرعی و به صورت رسمی موجد ضمانت اجرایی بوده و قانونمند تلقی می گردد. لذا هرآنچه بواسطه غیر این مبانی محقق شود در زمره ارتباطی ناپایدار بوده و چه بسا تحدیدی برای اقوام و اصالت خانواده محسوب میگردد. ازدواج ، یعنی ایجاد زوجیت بین زن و مرد که در عرف ، شـرع و قانون، پیمان مهم و مقدس زناشویی اسـت کـه بـرای مـرد و زن در برابـر هـم تعهـدات اخلاقـی، حقوقی و اجتماعی پدید می آورد. از مصادیق بارز و ملموس این قضیه می توان به عقد ازدواج دائم، رایج در بین ادیان ابراهیمی اعم از یهود و مسیحیت و اسلام اشاره کرد که البته بین مسلمان ها در فقه شیعه بر خلاف فقه اهل سنت ازدواج موقت هم با احکام و قواعد مشخص خود پذیرفته شده و مشروعیت دارد که در این پژوهش محل بررسی و کم کاش بیشترین خواهد بود. از طرف دیگر در خصوص پدیدهی نوظهور ازدواج سفید بایستی به نظام اجتماعی و تشکیلاتی کشورهای غربی رجوع کرد، جایی که در سالیان اخیر و برقراری پیوند عاطفی و زناشویی در این ساختاری خارج از مباحث حقوقی و سنتهای مرسوم ترویج پیدا کرده است مقولهی ازدواج غیررسمی و غیر حقوقی از جایگاه خاصی برخوردار شده است که در اثر تبادلات فرهنگی در جوامع اسلامی هم از جمله کشور خودمان کم و بیش رواج یافته است از دیدگاه نگارنده ازدواج موقت و ازدواج سفید دو مقوله جدا از هم میباشند. بطوریکه یکی برگرفته از مبانی اعتقادی جوامع اسلامی و دیگری نشأت گرفته از عرف نابسامان و اقتضائات اجتماعی جوامع دیگر بودند و ضمن اینکه از ابعادی با یکدیگر انطباق داشته لکن در جهاتی نیز شاهد تفاوت های شدید این دو موضوع بایکدیگر می باشیم.
ملخص الجهاز:
به همین منظور نیز آماری درخصوص تعداد این نوع ازدواج ها در دست نیست (اراکی:١٣٨٦) مشخصه های ازدواج سفید، زندگی مشترک بدون انشاء صیغه عقد که طرفین با توافق زندگی خود را شروع کرده اند، اما زوجیت آن ها به طور شرعی و قانونی ثبت نمیشود، توصیف و بیان شده است .
همچنین با توجه به اهمیت موضوع به لحاظ فراگیر شدن آن در جوامع اسلامی با طرح چند مساله به تبیین بیشتر قضیه بپردازیم از جمله اینکه ؛ آیا تزلزل مبانی اعتقادی در جوامع اسلامی منشأ چنین اعمالی می باشند یا اینکه اقتضائاتی غیر از این وجود دارند؟ آیا ازدواج موقت و ازدواج سفید به عنوان دو مفهوم مشترک تعریف شده اند یا ماهیتی جدا از هم دارند؟ جوامع اسلامی چه رویکرد قانونی در قبال چنین موضوعاتی اتخاذ کرده اند و در کل ماهیت هر یک از این موضوعات با توجه به مبانی هر کدام از چه جایگاه فقهی و حقوقی برخوردار است ؟ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق : با توجه به فراگیر شدن موضوع ارتباطات بی رویه و بدون لحاظ چهارچوب ها و موازین حقوقی و شرعی و عمومی و قانونی بی اساس بین قشر ذکور و اناث و لزوم نظام مند نمودن این پدیده ، مطالعه و پژوهش در خصوص ازدواج سفید و نکاح موقت و تعیین ملاقات و موازین و تفاوت های مبانی آن ها علی رغم وجود مشترکات امری ضروری به نظر می رسد.