مطالعه‌ی تحلیلی آرای فضل‌الرحمان در کتاب مضامین اصلی قرآن مقالة

مضامین اصلی قرآن یکی از تألیفات مهم فضل‌الرحمان در رفع تقابل اسلام و دنیای مدرن است. او در این اثر یادآور می‌شود که اگر فهم ما از قرآن بر پایه‌ی روح اصلی قرآن یعنی اخلاق قرآنی باشد، پیام و معنای واحد و منسجم قرآن را دریافت خواهیم کرد. این کتاب را می‌توان  گزارشی منسجم از مضامین قرآن با نگاهی جدید تلقی کرد و از این حیث کتابی مهم و ارزشمند است. فضل‌الرحمان در این کتاب، پس از مقدمه‌ای در بیان دیدگاه‌های خود نسبت به روش تفسیر مفسران سنتی و اشاره به دیدگاه‌های غربیان درباره‌ی قرآن، در هشت فصل به بررسی مضامین مهم قرآن پرداخته است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که مهم‌ترین مطالب و نظریات فضل‌الرحمان در کتاب مضامین اصلی قرآن چیست و چگونه تحلیل می‌شود؟ در راستای پاسخ به این سؤال، دستاوردهای این پژوهش از طریق توصیفی – تحلیلی در چهار بخش بررسی می‌شود: 1- آراء اعتقادی 2- آراء اجتماعی – حقوقی 3- آراء اخلاقی

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که مهم ترین مطالب و نظریات فضل الرحمان در کتاب مضامین اصلی قرآن چیست و چگونه تحلیل میشود؟ در راستای پاسخ به این سؤال ، دستاوردهای این پژوهش از طریق توصیفی – تحلیلی در چهار بخش بررسی می شود: ١- آراء اعتقادی ٢- آراء اجتماعی – حقوقی ٣- آراء اخلاقی کلیدواژه : فضل الرحمان ، مضامین اصلی قرآن ، شفاعت ، قضا و قدر، نبوت و وحی، حقوق زنان ، اهل کتاب ١ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ٢ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بیان مسئله کتاب مضامین اصلی قرآن (Major Themes of the Quran) که در سال ١٩٨٨ به زبان انگلیسی تألیف شد، اثری در بازشناساندن نظریات اسلام پژوهی فکری ـ عملی فضل الرحمان در میان مسلمان و غربیان است . فضل الرحمان از فلاسفه ی مسلمان نظیر فارابی و ابن سینا در مسئله ی وحی و نبوت الهام گرفته است و تحت تأثیر آرا و دیدگاه های مصلحان و نواندیشانی چون شاه ولی الله دهلوی (١١١٤ق ) و اقبال لاهوری (١٩٣٨م ) نیز بوده است . (سعید، ١٣٨٥، ٨٤-٨٥) فضل الرحمان معتقد است برای فهم صحیح قرآن باید از روش فهم پیامبر(ص ) و صحابه پیروی کنیم و مطالعه ی شرایط تاریخی وحی ضروری است ؛ زیرا در غیر این صورت نشاط و سرزندگی اسلام زیر سؤال رفته و نتیجه ، صدور احکام منسوخ از جانب برخی فقیهان است .