خلاصة:
کاربردهای متعدد زعفران، مصارف متنوع غذایی، اثر اقتصادی تولید زعفران و بهویژه آثار کشت زعفران در درآمد کشاورزان، توجه ویژه به تغییر الگوی کشت، تولید زعفران و پیامد اقتصادی میان بهرهبرداران و خانوارهای روستایی را بیشازپیش روشن میسازد. بهرهبرداران محصولات کشاورزی میتوانند با انتخاب محصولات متناسب با شرایط طبیعی، اقتصادی و اجتماعی خود به اثرات اقتصادی ناشی از آن محصول دست یابند. هدف این مقاله نیز بررسی اثرات کشت زعفران بر وضعیت اقتصادی بهرهبرداران خانوارهای روستایی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمعآوری اطلاعات و دادهها در مطالعات نظری بهصورت کتابخانهای و در مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان بهرهبردار زعفران در دهستان سیاهرود شهرستان تهران میباشد (145N=). با استفاده از فرمول کوکران 100 نفر به روش نمونهگیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار Spss23 از آزمون t تک نمونهای استفاده شد. نتایج نشاندهنده تأثیر مثبت کشت زعفران بر مؤلفههای اقتصادی موردمطالعه شامل اشتغال با میانگین (09/4)، بهبود کیفیت خدمات و امکانات با میانگین (06/4)، دسترسی به خدمات و تسهیلات با میانگین (01/4)، درآمد با میانگین (82/3)، پسانداز و سرمایه با میانگین (81/3) و رفاه اجتماعی با میانگین (80/3) در بین بهرهبرداران بوده است؛ هر یک از مؤلفههای اشارهشده، اثرات مثبت شاخصهای اقتصادی در میان بهرهبرداران و خانوارهای روستایی بهرهبردار را به همراه داشته، به طوریکه درآمد، پسانداز، اشتغال، تنوع فعالیت اقتصادی و شغلی در سطح قابل قبولی در روستاها افزایش داشته است.
ملخص الجهاز:
نتايج نشان دهنده تأثير مثبت کشت زعفران بر مؤلفه هاي اقتصادي موردمطالعه شامل اشتغال با ميانگين (٤/٠٩)، بهبود کيفيت خدمات و امکانات با ميانگين (٤/٠٦)، دسترسي به خدمات و تسهيلات با ميانگين (٤/٠١)، درآمد با ميانگين (٣/٨٢)، پس انداز و سرمايه با ميانگين (٣/٨١) و رفاه اجتماعي با ميانگين (٣/٨٠) در بين بهره برداران بوده است ؛ هر يک از مؤلفه هاي اشاره شده ، اثرات مثبت شاخص هاي اقتصادي در ميان بهره برداران و خانوارهاي روستايي بهره بردار را به همراه داشته ، به طوريکه درآمد، پس انداز، اشتغال ، تنوع فعاليت اقتصادي و شغلي در سطح قابل قبولي در روستاها افزايش داشته است .
در ايران اهميت زعفران کاري از جنبه هاي گوناگون نظير بهره وري بالاي آب در مقايسه با ساير محصولات کشاورزي، اشتغال روستاييان ، جلوگيري از مهاجرت آن ها، درآمدزايي نسبت به ساير محصولات کشاورزي (درآمد حاصله از کاشت زعفران برابر يک سوم از فروش محصول آن مي باشد و لذا درآمد قابل توجهي نصيب زارعين مي گردد و از اين بابت توجيه اقتصادي داشته و در صورت ايجاد و تحول درزمينه ٔء زراعت اين محصول و استفاده از روش هاي نوين در امر خشک کردن و نيز فرآوري و بسته بندي و بازاريابي آن مسلما ارزش افزوده آن چندين برابر گرديده و درآمد چشمگيري نصيب کشاورزان و اقتصاد کشور مي گردد)، هم چنين ازلحاظ توسعه صادرات غيرنفتي قابل بررسي است (کافي، ١٣٨١: ١٢١).