خلاصة:
از موضوعات مهم در حوزه¬ی تاریخ دوره¬ی سلجوقیان، بررسی وضعیت مذاهب و فرقه¬های اسلامی تحت قلمرو آنهاست.شافعیه یكی از این مذاهب است كه تحقیقات پراكنده¬ای درباره آنها صورت گرفته است در پی سیطره یافتن سلجوقیان بر ایران و عراق و به سبب علاقهی آنان به حمایت از تسنن، شافعیان به یكی از بزرگترین قدرتهای مذهبی تبدیل شدند و پیروان زیادی در سراسر جهان اسلام و از جمله منطقهی عراق عجم پیدا كردند. در این دوران شهرهای كرمانشاه، همدان و شهرزور شاهراه ارتباطی شافعیان ایران و عراق و نقطه تمركز شافعیان بودند. این پژوهش بر اساس این پرسش اساسی بنیان گذاشته شده است که پراكندگی مذهبی شافعیان در مناطق کردنشین ایران و عراق در دورهی سلاجقه چگونه بوده است؟ از آنجا كه این پژوهش توصیفی است،برای پرسش فرضیه¬ای مطرح نشده است ولی بر اساس روش توصیفی و با تحلیل برخی داده¬ها سعی شده است به پرسش¬ فوق پاسخ داده شود و در نهایت این نتیجه حاصل شد كه تلاش¬های فقها، متكلمین، قضات و صوفیان شافعی مذهب و نیز ساختار اعتدالی مذهب شافعی از عوامل اصلی گسترش این مذهب در ایران پیش از دوره سلجوقی به شمار می¬آیند، كه تحت تأثیر این عوامل بیشتر شهرهای کردنشین ایران و عراق مذهب شافعی را پذیرفتند. اگرچه حاكمان سلجوقی طرفدار مذهب حنفی بودند، اما توجه قشر دوم حاكمیت سیاسی، یعنی وزراء بویژه خواجه نظام الملك طوسی باعث شد كه شافعیان منطقه جبال در عرصه¬های سیاسی،اجتماعی و فرهنگی تقویت شده و خاندانهای مشهوری مانند خاندان شهرزوری، شیرویه و فرضی از میان آنان ظهور كنند. در این میان نباید از حكومت محلی بنی¬عناز غافل ماند.آنها شافعی¬مذهبانی بودند كه از سال 380 تا 511 هـجری قمری در مناطق غرب ایران حكومت كردند و با حمایت وتقویت بزرگان و عالمان شافعی¬مذهب در مناطق تحت نفوذ خود، خدمات زیادی به مذهب شافعی انجام دادند. از این زاویه بررسی شافعیان غرب ایران در خور توجه است.