خلاصة:
شرقشناسی بر شبکهای از بازنماییها، دانشها و باورهای اجتماعی ـ سیاسی خاص استوار شده است و گفتمانی متمایز را پدید آورده است. ایرانشناسی بهعنوان یکی از شاخههای شرقشناسی در بسیاری از اصول و مبانی با شرقشناسی همانند است. پژوهشهای شرقشناسی، منبع عمده تولید آرا و مفاهیم در باب ماهیت جوامع شرقی هستند و برای شناخت و تحلیل این جوامع به کار گرفته میشود. شرقشناسی مناسبات اجتماعی جوامع شرقی را با حاکمیت دولت مبتنی بر استبداد شرقی، نبود جامعه مدنی، نبود مالکیت خصوصی، ایستایی و رکود، تضاد دولت ـ ملت، نبود قانون مدون، تبعیت بردهوار رعایا از حاکم و عدم ثبات و امنیت سیاسی و اجتماعی تبیین میکند.
آرای سر جان مالکم بهعنوان ایرانشناسی برجسته در ساخت نظریات مربوط به ماهیت دولت و جامعه و مناسبات مابین آنها بسیار تأثیرگذار بوده است. این پژوهش با روش تحلیل تاریخی و با واکاوی مبانی اساسی تشکیلدهنده آرای مالکم، مفهوم امنیت و سازوکارهای امنیتسازی در جامعه ایران از دیدگاه مالکم نقد و بررسی میکند. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که مالکم، امنیتسازی در ایران را از منظر حکومتی استبدادی تحلیل میکرد که با تکیه بر قدرت نظامی و ترس مردم از حکومت، موفق به برقراری امنیت میشد. از نظر او، دین اسلام و احکام آن از عوامل تولید استبداد، ناامنی و بیثباتی در جوامع اسلامی ازجمله ایران بود. در حالی که امنیتسازی در ایران، بیش از آنکه بر اساس عامل ترس از قدرت حاکمه باشد، بر فرهنگ و سنتهای اجتماعی و آموزههای دینی استوار بوده است.
Orientalism has been founded on a network of representations, social - political sciences and beliefs and it has developed a distinguished discourse. Iranology considered as one of the branches of orientalism is consistent with it in many aspects. The researches related to orientalism are considered as the main source of developing concepts in relation to the nature of eastern communities and they are applied in the direction of the identification and analysis of these communities. Orientalism clarifies the social relations in the eastern communities with the sovereignty of government based on the eastern dictatorship, lack of civil community and private ownership, stagnation, disagreement between the government and nation, lack of a formulized law, slavish obedience of peasantry from the monarch and lack of political and social stability and security. Malcom, an outstanding Ironologist, provided ideas being so effective on the development of theories pertaining to the nature of government and community and the relations between them. Through the historical analysis method as well as the study of fundamental principles of Malcom’s ideas, this research investigates the concept of security and the strategies taken towards the provision of security in Iran in view of Malcom. The finding of this research indicate that Malcom analyzed the development of security in Iran in view of dictatorship government that succeeded to provide the security by relying on the military power as well as the people’s fear of the government. In his view, Islam religion and its decrees were the cause of developing dictatorship, insecurity and destabilization in the Islamic communities including Iran; while, the provision of security in Iran has been mostly based on the culture, social traditions and religious instructions more than fear of the governed authority.
ملخص الجهاز:
تحلیل انتقادی آرای شرق شناسان در باب امنیت در ایران مورد مطالعه : آثار سر جان مالکم تاریخ دریافت : r تاریخ تأیید: r 1 رضا بیگدلو 2 محمد احمدآبادی شرق شناسی بر شبکه ای از بازنماییهـا، دانـش هـا و باورهـای اجتمـاعی ـ سیاسی خـاص اسـتوار شـده اسـت و گفتمـانی متمـایز را پدیـد آورده اسـت .
نقد و تحلیل گفتمان شـرق شناسـی بـه ایـن دلیـل دارای اهمیت و ضرورت است که آنچه جامعه شناسی تاریخی برای تحلیل و بررسی جامعه ایرانی و مناسبات آن در طول تاریخ به کـار مـیگیـرد تـا حـدود زیـادی، تحـت تـأثیر گفتمـان شرق شناسی پدید آمده است .
مالکم در جلد دوم کتاب تاریخ ایران در شرح و توصـیف وضـعیت مناسـبات دولـت و جامعه ، اشاره ای هم به چگونگی امنیت سازی در ایران دارد و دربـاره ایـن موضـوع مهـم ، مناسبات دولت و جامعه را با تأکید بر استبدادی بودن حکومت ، نبود قانون ، جدایی دولت و ملت و عامل دین تبیین میکند.
١ ایـران شناسـی را بـه عنـوان شـعبه و شاخه ای از شرق شناسی میتوان مجموعه منظمی از مطالعات و پژوهش هایی دانست کـه از سوی دانشمندان غربی برای شناخت زبان ، ادبیات ، تاریخ و فرهنگ ایران زمین و حوزه تمدن ایرانی صورت گرفته است .
١ کتاب تاریخ ایران مالکم ، نمونه برجسته ای از تاریخ نگاری شرق شناسی به وسیله کارگزاران امپراتوری بریتانیا است که این گونـه آثـار در دهـه هـای بعـدی بـه وسـیله افـرادی، ماننـد راولینسـون (د.
اسلام عاملی امنیت سوز از نظر مالکم ، بین حکومت مستبدانه که خود سبب ناامنی است با طبیعت مردم ایران ، تناسب برقرار بود.