بداهت علم حصولی به وجود خدا از دیدگاه علامه طباطبایی (ره) مقالة

جستارهایی در فلسفه و کلام پاییز و زمستان 1398 - شماره 103 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎22 صفحة - من 127 إلی 148 )

الکلمات المفتاحية: علامه طباطبایی برهان صدیقین فطری اصل واقعیت بداهت وجود خدا ملاک بداهت در تصورات و تصدیقات Burhān al Ṣiddīqīn (the Proof of the Veracious) Self evidence of God's Existence the Criterion for Self evident Concepts and Judgements the Principle of Reality Allameh Tabatabai Innate بداهت واقعیت علامه طباطبایی ( ره ) بـه اثبات

fa en

خلاصة:

با توجه به اهمیت خدا شناسی در عقلانیتِ باورهای دینی، علامه طباطبایی در بحث اثبات وجود خدا، با تکیه بر تقریری از برهان صدیقین، مدعی بداهت علم حصولی به وجود خداوند است. لذا ضرورت دارد با تبیین این مسأله علاوه بر فطری بودن شناخت خداوند، بر بداهت وجود خدا نیز تأکید شود. بر این اساس کوشیده‌ایم نخست با تکیه بر اصلِ واقعیتِ مطلقِ ضروریِ ازلی، ثابت کنیم اصل مذکور فقط بر واجب تعالی منطبق است. و بعد با ذکر مبادی تصوری و تصدیقیِ بداهت وجود خدا و بیان پذیرش بداهت علم حضوری به خداوند از سوی برخی، تلاش کرده‌ایم بداهت علم حصولی به خداوند را از نگاه مرحوم علامه طباطبایی به اثبات برسانیم. که در صورت اثبات بداهت مذکور، واجب تعالی به عنوان بدیهی اولی و اولین مسئله فلسفی ثابت می‌شود. بنابرین هدف از تحقیق، اثبات بداهت علم حصولی به خدا از رهگذر تقریر علامه طباطبایی در برهان صدیقین است.

ملخص الجهاز:

مرحوم علامه طباطبایی مدعی است که اثبات وجود خدا در قلمرو علم حصولی بـرای انسـان بـدیهی بوده و این ادعای بداهت ، غیر از فطری بودن شناخت خداوند (که نتیجه برهان فطرت است ) خواهـد بـود. ایشان با عنایت به تقریری از برهان صدیقین ، علم حصولی به واجب تعالی را بدیهی میدانـد یعنـی بـدون واسطه در ثبوت و با تکیه بر اصل «واقعیتی که اطلاق در وجود داشته و دارای ضرورت ازلی است »، اثبـات میکند واقعیت و حقیقتی که در هیچ صورت و حالتی باطل نمیشود و عدم را قبول نمیکند، همان واجب بالذات منشاء وجود در نشئه خلقت است . با این وجود مرحوم استاد مطهری در تفسیر این عبارت علامه از رهگذر صدرائی وارد عمل شده است و با تکیه بر قواعد فلسفی همچون اصالت وجود و وحدت وجـود سـعی در توضـیح تقریـر علامـه دارد در حالی که علامه طباطبایی در تقریر خود به هیچ یک از اصول یـاد شـده تکیـه نکـرده اسـت و ذات واجـب الوجود را به عنوان اولین مسئله و بدیهی اولی ثابت میکند (مطهری، مجموعه آثار، ٦/ ٩٨٨).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول