خلاصة:
شناسایی گفتمان مدیریت اسلامی میتواند هم برای رهبران و هم برای افرادی که مسئولیتهای مدیریتی بخشی از جامعه را بر عهده دارند، بسیار راهگشا باشد. هدف این مقاله تحلیل گفتمان انتقادی نامههای امام علی به عبدالله ابن عباس است؛ بههمین دلیل با روش کیفی و با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی و تحلیل نامههای امام علی به عبدالله بن عباس حاکم بصره پرداخته شده است. این نامهها هفت عدد است و تحلیل گفتمان انتقادی در سه سطح انجام شده است. در سطح توصیف ویژگیهای مهم زبانشناختی نامهها بهمنظور شناسایی نظم گفتمانی حاکم بر آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در تفسیر تلاش شده است که این نظم گفتمانی در پرتو ویژگیهای متنی و همچنین شرایط تولید این متون در دوره امام علی(ع) تفسیر شود. همچنین در سطح تبیین تلاش شده است تا رابطه نظم گفتمانی با متن و بستر اجتماعی ـ سیاسی آن تبیین شود. بهطور کلی یافتهها نشان میدهد که در نظم گفتمانی امام علی تنها یک پرکتیس یا عمل گفتمانی قابلشناسایی است و آن پرکتیس گفتمانی امام ـ کارگزار است. امام علی در سطح پرکتیس گفتمانی امام ـ کارگزار انواع مختلف گفتمانها را برای مفصلبندی نظم گفتمانی یا همان گفتمان مدیریت اسلامی در نامههایشان بهکار گرفتهاند. بهطور کلی شش گفتمان در مفصلبندی پرکتیس گفتمانی امام ـ کارگزار برای تولید نظم گفتمان مدیریت اسلامی بهکار گرفته شده که عبارت است از: گفتمان مدیریت عدالتگرا و حقگو، گفتمان گشادهرویی مدیریتی، گفتمان مدارای مدیریتی، گفتمان سرنوشتگرا، گفتمان شهادتگرا و گفتمان دنیاگریزی.
Understanding the discourse of the Islamic management can be very helpful for both leaders and individuals who take managerial responsibilities in the society. This research is intended to have a critical discourse analysis of Imam Ali's letters to Abdullah Ibn Abbas. Hence, Imam Ali's letters to Abdullah bin Abbas, the ruler of Basra, are reviewed and analyzed through a qualitative method using Fairclough’s critical discourse analysis. These are seven letters analyzed through critical discourse analysis at three levels. At the level of important linguistic features of the letters, the eloquence dominating the letters was assessed. An attempt was made to interpret the eloquence of the discourse of this textual features in the context of writing of these letters in the era of Imam Ali (AS) at the level of interpretation. At the level of explanation, the researchers tried to identify the relationship between discourse eloquence and the text as well as its socio-political context. All in all, the findings indicate that in Imam Ali's discourse, there is only one identifiable practice or discourse practice which reveals that Imam Ali’s practice was only in an Imam-governor position. At this position, Imam Ali demonstrated different types of discourse to structure Islamic management in their letters. In general, six discourses were employed in the production of Imam-governor discourse to present the order of Islamic management discourse including justice-oriented and truthful management discourse, managerial open-minded discourse, managerial discourse orientation, fate-orientation discourse, martyrdom-orientation discourse and unworldliness discourse.
ملخص الجهاز:
تحلیل گفتمان انتقادی نامه های امام علی علیه السلام به عبدالله بن عباس مریم موسویان لیلا نیرومند نازنین ملکیان ماندانا صنیعی دریافت مقاله : ١٣٩٨/٠٨/٠١ پذیرش نهایی: ١٣٩٩/٠٦/١١ چکیده شناسایی گفتمان مدیریت اسلامی میتواند هم برای رهبران و هم برای افرادی که مسئولیتهای مدیریتی بخشی از جامعه را بر عهده دارند، بسیار راه گشا باشد.
امام علی در سطح پرکتیس گفتمانی امام ـ کارگزار انواع مختلف گفتمانها را برای مفصل بندی نظم گفتمانی یا همان گفتمان مدیریت اسلامی در نامه هایشان به کار گرفته اند.
کلیدواژه ها: نهج البلاغه ، امام علی(ع )، عبدالله ابن عباس ، تحلیل گفتمان انتقادی، نظم گفتمانی، گفتمان مدیریت اسلامی این مقاله برگرفته از رساله دکتری با عنوان «تحلیل انتقادی گفتمان مدیریتی امام علی علیه السلام » است .
در معنا و مفهوم گفتمانی این بستر پراکتیسی اجتماعی است که رخداد ارتباطی یا همان نامه های امام علی در آن اتفاق افتاده است ؛ از این رو مسئله اصلی این پژوهش این است که برای دستیابی به تجربه مدیریتی امام علی(ع ) باید متن نهج البلاغه را مورد تجزیه وتحلیل قرار داد.
در مورد چگونگی ارتباط این تحقیق با یافته های تحقیق های پیشین میتوان گفت ، همان طور که نشان داده شد، شش گفتمان در مفصل بندی پرکتیس گفتمانی امام ـ کارگزار برای تولید نظم گفتمان مدیریت اسلامی به کار گرفته شده است .