خلاصة:
نور صفت ذاتی حق است که با تجلی در قالب پدیدار و یا مطلق از هیأت، بخش زیادی از مشاهدات باطنی را از آن خود کرده است. پدیدارها در دو نوع بزرگ و خرد با مصداقهای خاص خود قابل پیگیری هستند. رنگ، بارزترین خصیصۀ اشراقهای نورانی است؛ ما با نگاهی گذرا به مفهوم رنگ در روانشناسی تلاش کردهایم ارتباط رنگ و نور را در مشاهدات غیبی و بالأخص در روند گذر از لطایف سبعه تحلیل و تبیین کنیم، از این رو، این مقاله -بدون قرار گرفتن در محدودۀ علم روانشناسی- در پی دریافت و بازشناسی مطالع رنگین نور و بررسی تحلیلی جایگاه رنگ در آرای علاءالدوله سمنانی است. نگارنده در تفسیر رنگهای منحصربهفرد اطوار سبعه با روش تحلیل مفهوم کاربردی رنگ، دریافتهای خاص خود را تبیین کرده است. مطابق با یافتههای این جستار، رنگهای زرد روح، آبی نفس و سرخ دل، سه رنگ اصلی در رنگشناسی عرفان سمنانی هستند. این سه رنگ همچنانکه در طبیعت رنگهای اولیه محسوب میشوند در نوع متافیزیکی نیز با توجه به پیام و تأثیر خاص خود حاصل عروج سالک در نشأت مختلف دگردیسی درون و پدیدههایی ثابت و تاحد بسیار زیادی قانونمندند. نگارنده با تحلیل و بررسی در مقولۀ بازشناسی رنگ در پی استنباط این مسأله استکه رنگها و طیفهای رنگین انوار هفتگانه در عین داشتن تأثیر و حقیقتمندی از نوعی توازن و تعادل یا بهعبارتی دقیقتر نوعی نظم و قانون در افق طیف برخوردارند؛ بنابراین آنچه در تحلیل نور و رنگ هر لطیفه عنوان میشود، پیرو منطقی است که نگارنده در رنگشناسی سمنانی دریافت و بازتولید کرده است.
Light is the inherent characteristic of the Almighty God which has devoted a great amount of inner observations by manifesting itself in the form of a phenomenon or absolutely from the form. Phenomena are of two kinds: macro and micro which can be followed by their especial instances. Color is the main feature of Illuminations. We took a glance at the concept of color in psychology and tried to explain the relation between color and light in invisible observations especially in the case of Latayef –e- Sab'a (seven subtelities). This article therefore - without any relation to the realm of psychology - tries to understand and recognize colorful ascensions of light and analytically explore the position of color in Simnani's Ideas. We have explained our own understandings in the interpretation of unique colors of Atvar –e -Sab'a using the method of analyzing the practical concept of color. The results show that the colors of Yellow (Soul), Blue (Self) and Red (Heart) are three main colors in the chromatics of Simnani's mystic ideas. These three colors, as they are considered primary in the nature, are also regulated in the realm of Metaphysics according to their message and special effect resulting from the ascension of the traveler on the mystic way in the approximately different exaltation of change of heart and stable and legal phenomena. By analyzing and exploring the issue of color recognition, we aim to prove this question that the colors and colorful spectra of the seven lights, while having effectiveness and reality, have a kind of balance and equilibrium or in other words, a kind of order and regulation in the horizon of spectra. Therefore, what is mentioned in the analysis of light and color of each subtlety, follows a logic which we understood and recognized in Simnani's chromatics.
ملخص الجهاز:
com مقدمه آن چه تحت عنوان الوان منور يا اسرار انوار در آثار علاءالدولـه سـمناني (٧٣٦-٦٥٩) و بـه ويژه در رسالۀ نورّيه محمل بسط توجهي ويژه به تجليات اربعه و لطايف سبعه قـرار گرفتـه است ، ادامۀ روند سنت عرفاني شيخ نجم الدين کبـري (٦١٨-٥٤ ) پيـر و مرشـد بـا واسـطۀ سمناني است .
در مکتب خراسان و به طور خاص در آثار شيخ نجم الدين کبري سرسلسـلۀ طريقـت کبرويه –که بسط قابل توجهي در مناطق وسيع خراسان و مـاوراءالنهر تـا آسـياي صـغير يافت - بالأخص اثر مشهور وي فوائح الجمال و فواتح الجلال و در آثار اخـلاف وي بـه ويژه علاءالدوله سمناني (سمناني در رسالۀ «نوريه » اذعـان کـرده اسـت کـه پـيش از وي عرفا به طرز مبسوط به اصل نور و اسرار انوار نپرداخته اند و وي بيش از ديگران وارد اين مقوله شده است (سمناني، ١٣٩٠: ٣٠٩)) مفهوم نور و مسائل پيرامون آن به وضوح قابـل پيگيري است .
نکتۀ قابل تأمل در رنگ زمينۀ لطيفۀ قلبي، سرخي و به تعبير سمناني رنگ عقيق اسـت ؛ دل (قلب ) محل عشق است و سالک در مرحلۀ قلبي، طي بازة اندک انـدک رفـع حجـاب هاي ده هزارگانۀ سوم ، قابليت درک عشق و محبت ازلي را پيدا ميکند، نور قلب بـه ايـن جهت سرخ ظهور مينمايد که رنگ عشق رنگ سرخ است ، عشق در پديدار آتش نيـز بـا رنگ عقيق (سرخ ) ظهور ميکند (سمناني، ١٣٦٢: ٢٦٥).