خلاصة:
دستور زبان‌های عربی و فارسی دری، کاربردهای ویژه و خصوصیات مختص به خود را داراست. علم نحو در میان زبان‌های عربی و فارسی دری، کاربردهای ویژه‌ای دارد و خصوصیات مختص به خود را دارا است. نحو، یک اصطلاح قدیمی است که با قواعد دستوری زبان از آغاز سخنوری و دستور نگارش زبان‌ها با هم ارتباط تنگاتنگ داشته که در ابیات نثری و شعری هم قابل درک است. هرگاه به کلمات و یا جملات عربی و فارسی از دید دستوری نگریسته شود، ارزشیابی آن توسط علم صرف واژه‌شناسی و علم نحو ترکیب آن بدست می‌آید. استفهام اسلوبی است که در ترکیب جملات از دیدگاه دستوری در زبان عربی نقش‌آفرینی می‌نماید، و هم دارای کاربرد وسیعی است. استفهام در هر دو زبان کاربردهایی دارد، که باعث نقش‌آفرینی واژه‌هایی در موقعیت‌های گوناگون دستوری می‌گردد. که همین باعث زیبایی و متین کلام می‌گردد؛ و همچنان فرق در کاربرد استفهام در دستور زبان عربی و زبان فارسی دری وجود دارد. همچنین شباهت‌های بسیاری نیز بین این دو، وجود دارد. از آنجائیکه در دستور زبان عربی در علوم مختلف نحو، صرف، و بلاغت مورد عنایت بوده و هم کاربرد وسیع دارد. بر آن شدیم تا به بررسی انواع استفهام و کاربرد آن در دو زبان فارسی دری و عربی بپردازیم. که در این نوشته از روش کتابخانه‌ا‌ی استفاده شده است.
Arabic and Dari Persian grammars have their own uses and characteristics. Syntax has special applications among Arabic and Dari Persian languages and has its own characteristics. Syntax is an old term that is closely related to the grammatical rules of language from the beginning of speaking and writing, which can also be understood in prose and poetry. Whenever Arabic and Persian words or sentences are viewed from a grammatical point of view, their evaluation is made by the morphology and syntax. Questioning is a style that plays a role in combining sentences from a grammatical point of view in Arabic, and is also widely used. Questioning has applications in both Arabic and Dari Persian, which causes words to play a role in various grammatical situations. This is what makes the words beautiful. There are similarities and differences in the use of questioning in Arabic and Dari Persian grammars. Since different sciences of morphology, syntax, and rhetoric are considered and have a wide application in Arabic grammar, we decided to study the types of questioning and its application in both Arabic and Dari Persian. In this article, the library method has been used.
ملخص الجهاز:
استفهام از نگاه دستورهای زبان فارسی و عربی دارای انواع و اقسام‌اند که بگونه آتی بیان می‌گردد: استفهام تصدیقی و استفهام تصوری، مشترک میان تصوری و تصدیقی، استفهام انکاری، توبیخی است، و هم اعداد به اعتبار نوع به سه گونه تقسیم شده است، معانی بلاغی استفهام، استفهام نحوی: نحوه کاربرد استفهام در دستور زبان فارسی دری: ادات استفهام و تعریف ادات استفهام، کلامی استفهامی، جمله پرسشی، ضمیر پرسشی و صفت پرسشی، اغراص استفهام در زبان فارسی مورد کاوش قرار گرفته پیرامون هریک بگونه مفصل معلومات ارائه گردیده است.
اهداف و ضرورت تحقیق این مقاله بگونه علمی و تحقیقی نحوه کاربرد اسلوب استفهام در دو زبان (عربی و فارسی دری) را مورد بررسی و کاوش قرار داده و نکاتی را نیز در مورد ویژگی‌های استفهام هر دو زبان بیان کرده است که خود راهگشای بهتر برای فهم جایگاه استفهام در دستور زبان‌های مذکور می‌باشد.
حروف الاستفهام همزه و هل نیز از جمله حروف استفهام است، این دو حرف برای طلب فهم وضع شده است، بدین لحاظ وی را حروف استفهام می‌خوانند، زیرا که دارای صدارت کلام هستند، و این صدارت دلالت به یکی از انواع کلام دارد، که همیشه مستحق تقدیم است و در موجودیت آن کلام دیگر مقدم نمی‌شود؛ که همزه اصل است در استفهام، به خلاف هل که در اصل به معنای قد نیز مورد استعمال قرار می‌گیرد؛ مانند: آیه مبارک: (هل أتی علی الإنسان) یعنی قد أتی که اصل در هل ضربت زیداً، أهل ضربت زیداً؛ هرگاه استعمال هل در استفهام کثرت پیدا کند همزه حذف می‌گردد، و در عوض آن همزه جایگزین می‌شود.
(
, 
, 
)
