خلاصة:
در این مقاله با روش تحلیل محتوا و با رویکرد مقایسهای پاره از اغلاط چامع التواریخ و تاریخ معجم، به شکل درست خود باز آمده است. در بازیافت غلطهای این دو کتاب، عبارتهای مشترک با هم مقابله و مقایسه شده و با توجه به محتوای عبارتها، صورت درست واژههای غلط یا صورت واژههای ناخوانا که جای آنها بیاض است، در ذیل شخصبتهای پیشدادی و کیانی، نشان داده شده است. با اعمال این اصلاحات و توجه به یافتههای این پژوهش، چاپ بهدی این دو کتاب، منقحتر خواهد بود.
One of the most prominent historiographies of this period is Jāmiʿ al-tawārīkh by Khajeh Rashid al-Din Fazlullah. Jāmiʿ al-tawārīkh has numerous sections, one of which is the history of the kings of pre-Islamic Iran. In writing this section, the author of Jāmiʿ al-tawārīkh, like other parts of the book, has adapted and derived from his earlier historiography. Al-Mu’jam is one of the works of Hosseini Qazvinichr('39')s works in Tarikh al-Mu’jam work, many of which are also found in Jāmiʿ al-tawārīkh. Jāmiʿ al-tawārīkh (Iran section) edited Mohammad Roshan and Tarikh al-Mu’jam edited by Ahmad Fotuhi Nasab, none of the errors were left out. In this article, some of the errors and, in some cases, their errors, have been edited from the terms of the two books.
ملخص الجهاز:
سیمای راستین واژه ها از مقابله دو متن جامع التواریخ و تاریخ معجم دکتر مختار کمیلی * دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه ولی عصر (عج ) رفسنجان چکیده در این مقاله با روش تحلیل محتوا و با رویکرد مقایسه ای، پاره ای از غلط های جامع التواریخ (تاریخ ایران و اسلام ) تصحیح محمد روشن به شکل درست خود باز آمده است .
در اصلاح این غلط ها، به کتاب تاریخ معجم که یکی از منابع رشیدالدین فضل الله در تالیف جامع التواریخ است و این امر تا امروز بر اهل تحقیق مغفول مانده ، رجوع شده است .
نگارنده در این مقاله برای تصحیح پاره ای از اغلاط جامع التواریخ ١١٤ (بخش ایران پیش از اسلام ) مصحح روشن که از چاپهای معتبر و بس ارزشمند این ١١٤ بخش است از شیوه مقابله و سنجش عبارات اقتباسی این کتاب با عبارات و بندهای تاریخ معجم ، منبع اقتباس ، استفاده کرده است .
بلوشه مینویسد: جای هیچ گونه تردیدی نیست که عبدالله الکاشانی چنانکه ادعا میکند، مؤلف واقعی جامع التواریخ بوده و رشیدالدین فضل الله تنها دخالتی که در تألیف این تاریخ مزبور داشته است این بود که پس از پایان تألیف ، آن را به نام خود موشح ساخت بدون اینکه وجهی را که وعده داده بود، بپردازد (مرتضوی، ١٣٤٣:ص ٥١٨).
به هر حال آنچه در اینجا مهم است ، عبارات و بندهای مشترک بین این دو اثر: جامع التواریخ (بخش ایران ) و تاریخ معجم است که با مقابله آنها میتوان صورت درست بعضی لغزشهای چاپهای این دو کتاب را به دست آورد.