خلاصة:
نشانه‌شناسی لایه‌ای به مثابة دیدگاهی نظری که زمینه‌ساز نوعی نشانه‌شناسی کاربردی است، با تکیه بر مبانی نظری خود همچون بررسی روابط هم‌نشینی، رمزگان‌ها و نیز بینامتنی، زمینه را برای تحلیل گستردة متونی چون قرآن که در بستر رابطة تعاملی و چند سویه میان نظام‌های نشانه‌ای و لایه‌های متنی هستند، فراهم میکند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر علم نشانه‌شناسی لایه‌ای، به تحلیل رمزگان‌های سورة مسد پرداخته تا ضمن مشخص کردن معانی ضمنی آن‌ها، کثرت دلالت لایه‌های معنایی را از روابط هم‌نشینی و بینامتنی با آن‌ها آشکار سازد. رهیافت مقاله چنین بوده که رمزگان‌های کنشی، عملکردهای این شخصیت‌ها را که به ذلت و آتش انجامیده است، نشان می‌دهند؛ عملکردهایی که به واسطة تنها رمزگان هرمنوتیکی-معمایی سوره که به زن ابولهب اشاره دارد، شکل‌گرفته‌اند. بقیة رمزگان‌ها همچون رمزگان‌های فرهنگی بر سند تاریخی این مساله، و رمزگان‌های معنا‌بنی بر صفت جهنمی و ذلت آن دو و رمزگان نمادین بر نقش و تاثیر متقابل روابط همسری دلالت می‌کنند که با نقش تکمیلی و شفاف ساز خود، بر ترجیح ندادن رابطه بر ضابطه، ناکارآمدی و خسران ابدی مبارزان علیه راه حقیقت و بی‌فایده بودن ثروت و قدرت در مقابل قهر خداوندی تاکید دارند.
Layered semiotics as a theoretical perspective that underlies a kind of applied semiotics, by relying on its theoretical foundations such as the study of syntagmatic relations, codes, and intertextuality, provides the basis for extensive analysis of texts such as the Qur’an that are within the context of interactive and multidimensional relationships between sign systems. Drawing on the science of layered semiotics, this descriptive-analytical research analyzed the codes of Surah Al-Masad in order to determine their implicit meanings and reveal the multiplicity of meanings of the semantic layers from their syntagmatic and intertextual relations with them. The research came to the following findings. The action codes show the actions of these characters, which has led to humiliation and fire. The actions are shaped by the only hermeneutic-enigmatic code of the surah that refers to Abu Lahab's wife. Other codes, such as cultural codes, indicate the historical document of this event, and semantic codes signify the attributes of hell-dwellers and their humiliation, while symbolic codes point to the role and interaction of marital relations that with their complementary and illuminating role emphasize not preferring the personal relationships to the rules, inefficiency and eternal losses of the fighters against the path of the truth and the uselessness of wealth and power against the wrath of God.
ملخص الجهاز:
نشانه شناسی لایه ای رمزگان های سورٔە مبارکۀ «المسد» از منظر رولان بارت 1 علی پیرانی شال 2 نیلوفر زریوند چکیده نشانه شناسی لایه ای به مثابۀ دیدگاهی نظری که زمینه ساز نوعی نشانه شناسی کاربردی است ، با تکیه بر مبانی نظری خود همچون بررسی روابط هم نشینی، رمزگان ها و نیز بینامتنی، زمینه را برای تحلیل گستردٔە متونی چون قرآن که در بستر رابطۀ تعاملی و چند سویه میان نظام های نشانه ای و لایه های متنی هستند، فراهم میکند.
در این جستار سعی بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با مدد جستن از الگوی نشانه شناسی لایه ای نشانه شناس برجسته ای چون رولان بارت ١، به بررسی سورة مسد از قرآن کریم پرداخته شود؛ سوره ای که به وقایعی از زندگی پیامبر (ص ) اشاره داشته و برخلاف روش معمول قرآن ، که از دشمنان اسلام نام نمیبرد، در این سوره از ابولهب به طور صریح نام برده شده است ؛ ازاین رو چنین فرض میشود که باوجود کوتاهی سوره ، رمزگان های متفاوتی را در خود جای داده باشد؛ رمزگان هایی که با تأثیر پذیری از روابط هم نشینی و بینامتنی، لایه های معنایی متعددی را علاوه بر معنای ظاهری آیات ، ایجاد کرده اند.
(
, 
, 
)
