خلاصة:
آیة سوم سوره مائده «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» معروف به آیۀ «إکمال» از جمله آیاتی است که مفسران در باب مراد متکلم از کمالیافتگی دین در آن اختلاف نظر دارند. در میان قرائتهای مختلفی که از کمالیافتگی دین در میان مفسران وجود دارد، دو خوانش وجود دارد که یکی «کمال دین» را بر «جامعیت» که محصول اتمام نزول فرامین وحیانی است، حمل مینماید و دیگری آن را بر «جاودانگی دین» با امر ولایت، منطبق میداند. با توجه به اینکه دو قرائت مذکور متکی بر قرائن برونمتنی از جمله شأن نزول و مستندات روائی است، نگارندگان به دنبال کشف قرائنی برآمدند که بتواند رهیافتی درونمتنی برای ترجیح یکی از دو برداشت پیشگفته نسبت به دیگری را ساماندهد. در نوشتار پیشرو به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای سعی شده با تکیه بر شاخصهای گذرایی به عنوان یک مقوله دستوری، در جهت پیشبینی امکان زبانیشدن یک رویداد در قالببندی گذرا، استفاده نماییم. با توجه به «گذراییِ» ساختار آیه اکمال، اگر دو رویداد جامعیت و ولایت را ابتدا از منظر معنایی واکاوی کنیم و سپس شاخصهای مفهومی آن دو را منطبق با رویکرد نقشیِ مبتنی بر گذرایی پیوستاری تعیین نماییم، به نظر میرسد در نهایت میتوان پیشبینی کرد کدامیک از این دو رویداد احتمال بیشتری داشته که در ساختی گذرا ظاهر شود. دستاورد کلی مبین آن است که واقعة غدیرخم دارای شرایط مساعدتری برای تبلور در قالببندی گذرا است.
The third ayah of Surah Al-Ma'idah, known asayah of Ikmal (perfection), is among those ayahs on which exegetes have controversy. Among different readings of the perfection of religion, there are two readings of which one considers this perfection as comprehensiveness, which is as the result of "the end of the divine inspiration" while the other regards it as compatible with the permanency of religion with Welayat. Given the fact that these two interpretations rely on contextual evidences, including circumstances of revelation and narratives, the authors tried to discover textual evidences that can provide an intratextual approach to the preference of one interpretation over the other. This descriptive–analytic article, on the basis of existing relevant documents, thus tried to predict the possibility of an event to be expressed by language in the transitive form and relying on the grammatical feature of transitivity and its prototypical parameters. Because the ayah of Ikmal has a transitive structure, if we explore the ideas of comprehensiveness and Welayat from a semantic perspective and then determine their meaning components according to the functional approach of spectral transitivity, it seems that ultimately we can predict which of these two readings are more probable to appear in a transitive form. The findings show that the Event of Ghadir is more probable to appear in the form of a transitive sentence.
ملخص الجهاز:
با توجه به «گذرایی» ساختار آیه اکمال ، اگر دو رویداد جامعیت و ولایت را ابتدا از منظر معنایی واکاوی کنیم و سپس شاخص های مفهومی آن دو را منطبق با رویکرد نقشی مبتنی بر گذرایی پیوستاری تعیین نماییم ، به نظر میرسد در نهایت میتوان پیش بینی کرد کدامیک از این دو رویداد احتمال بیشتری داشته که در ساختی گذرا ظاهر شود.
به عبارت دیگر، با نظر به اینکه یک ساخت دستوری گذرا نشان از آن دارد که گوینده میخواهد در تحقق رویداد نقش عاملیت عنصر فاعلی و تأثیرپذیری تمام و کمال عنصر مفعولی را بازتاب دهد و از طرف دیگر، با توجه به اینکه در نسبت ولایت با دین وجه انتصابی و تفویضی ولایت یعنی انتصاب ولی از جانب پروردگار و تأثیرگذاری آن بر کل پیکرة دین جزء شاخص های محوری است ، احتمال اینکه نمایه سازی کلامی رویداد ناظر به تعیین ولی، ساختی گذرا به خود بگیرد، تقویت میگردد.
اگر فرض کنیم گوینده در صدد تبیین کمال یافتگی مبتنی بر ولایت بوده باشد، به دلیل اینکه نیروی کامل کننده ناشی از این ابزار در رویکرد شیعی دارای قدرت تأثیرگذاری «همه جانبه » بوده و «تغییری بنیادین » در دین ایجاد میکند، در کنار اهمیت یافتن وجه انتصابی رویداد یعنی جنبۀ تفویضی آن از جانب خداوند، این احتمال را تقویت میکند که گوینده در صورت بندی کلامی این مفهوم از جمله ای با ساختار گذرا استفاده کند.