خلاصة:
انقلاب اسلامی» غربت را از چهره دین در عرصه‌های اجتماعی زدود و حرکت بشر به سمت
تمدن نوین اسلامی را کلید زد. ادامه حرکت انقلاب درراه رسیدن به این تمدن» بدون تولید
علوم انسانی اسلامی ناتمام خواهد ماند. این مهمء بر عهده عالمان دینی است. سوال اصلی
این نوشتار این است که عالم دینی عصر انقلاب به لحاظ علمی چه ویژگی‌هایی باید داشته
باشد و چگونه می‌تواند به آن‌ها دست یابد؟
برای رفع نیاز انقلاب به تولید علوم انسانی اسلامی» لازم است عالم دینی» یک مجتهد
مبتکر باشد. برای این منظورء طلبه در مسیر اندیشه ورزی اش در یک علم.ء باید از سه مرحله
تصور (سطح)» تصدیق (خارج ابتدایی) و تتبع (خارج نهایی) عبور کند. در مرحله سطح.,
تصور خوبی از یک علم به دست می‌آید. در مرحله تصدیق» بدون مراجعه به کتب دیگر,
استاد باید قوه ابتکار طلبه را با سوّالات و نقدها تقویت نماید. درنهایت و در مرحله سوم
طلبه باید آنچه در مرحله تصدیق بدان‌ها رسیده را به کتب مختلف عرضه کند. هرکدام از
این مراحل الزاماتی دارد. می‌توان هندسه علمی عالم دینی عصر انقلاب را به یک هرم تشبیه
کرد. در نوک هرم» مسئله تخصصی قرار دارد که همه زندگی علمی عالم دینی وقف پاسخ به
آن می‌شود. در قسمت میانی» دانش‌هایی که برای پاسخ به آن مسئله تخصصی نیاز است
قرار دارند. در قاعده این هرم نیز دانش‌های عمومی قرار دارند که برای عالم دینی عصر
انقلاب لازم است.
The Islamic Revolution has cleared dust of loneliness from the face of
religion in social fields initiating man’s movement towards the Islamic
new civilization. Without the production of Islamic humanities of
knowledge, we would fail to follow up this movement. Muslim scholars
are expected to undertake this great task. The main question of this essay
is: what academic qualifications Muslim scholars must have and how
they may obtain them?
In order to meet the needs of the Revolution for the production of
knowledge, first a mujtahid (religious authority) must be an innovator
and pathfinder. For that matter and in his course of study, a would-be
authority ought to pass three levels: perception (preparatory disciplines),
assent (professorship), deep research (full professorship). At the first
level, he is expected to have a good perception of a discipline, at the
second level, he must foster his faculty of innovation through questions
and criticism without consulting references. And at the third level, he
ought to present and compare what he has learnt at the 2nd level, to
different references. Each of the three levels has its own requirements.
We may liken the scientific geometry of a religious scholar to a pyramid.
At the top is the specialization of the scholar to answer the specialized
question. In the middle are different disciplines of knowledge required by
that specialized question. On the bottom are general sciences required by
the religious scholar during the age of Revolution.
(
, 
, 
)
