خلاصة:
سازمان سیاسی فضا، یکی از وجوه جغرافیایی و مدیریتی است که با بررسی و آمایش ابعاد و شاخصهای آن، میتوان مطلوبیت و عدم مطلوبیت سیاستهای اقتصادی در مکانهای جغرافیایی را تحلیل کرد. با توجه به اهمیت استراتژیک مناطق مرزی و بهویژه مقیاس فضایی روستاهای مرزی، پژوهش حاضر کوشیده است تا به تحلیل فضایی شاخصهای اقتصادی-رفاهی در روستاهای مرزی واقع در 9 شهرستان زابل، زابلی، زاهدان، زهک، سیب و سوران، سرباز، سراوان، خاش و هیرمند در استان سیستان و بلوچستان بپردازد. پژوهش حاضر، ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت، علّی-مقایسهای است. برای رتبهبندی و سطحبندی روستاهای مرزی واقع در شهرستانهای استان ازلحاظ میزان برخورداری از شاخصهای اقتصادی-رفاهی، از روش تصمیمگیری چندمعیاره و تکنیکهای Z-score استفاده شده است. نتایج این پژوهش، نشان میدهد که روستاهای مرزی شهرستان زاهدان باوجود شناسایی بهعنوان گزینهی برخوردار، همبستگی ضعیفی (0. 269) در تناسب با جمعیت دارد. این همبستگی ضعیف، نشانگر میدهد که توزیع فضایی امکانات اقتصادی-رفاهی در روستاهای استان سیستان و بلوچستان با نیازهای جمعیتی نواحی مختلف آن همخوان نیست. همچنین، با توجه به عدم تناسب در توزیع فضایی شاخصهای اقتصادی-رفاهی، میتوان نتیجه گرفت که سازمان سیاسی فضا در استان سیستان و بلوچستان ازنظر برنامهریزی و سیاستگذاری اقتصادی و توزیعی، ناکارآمد بوده است.
The political organization of space is one of the geographical and managerial aspects that by examining and arranging its dimensions and indicators, it is possible to analyze the desirability and desirability of economic policies in geographical locations. Considering the strategic importance of border areas and especially the spatial scale of border villages, the present study has tried to analyze the spatial economic-welfare indicators in border villages located in 9 cities of Zabol, Zaboli, Zahedan, Zahak, Siba and Soran, Sarbaz, Saravan, Khash. And Helmand in Sistan and Baluchestan province. The present study is applied in terms of purpose and causal-comparative in terms of nature. For ranking and leveling the border villages located in the cities of the province in terms of economic-welfare indicators, multi-criteria decision-making method and Z-score techniques have been used. The results of this study show that the border villages of Zahedan city, despite being identified as an option, have a weak correlation (0. 269) in proportion to the population. This weak correlation indicates that the spatial distribution of economic-welfare facilities in the villages of Sistan and Baluchestan province is not in line with the demographic needs of different areas. Also, due to the disproportion in the spatial distribution of economic-welfare indicators, it can be concluded that the political organization of space in Sistan and Baluchestan province has been inefficient in terms of economic and distribution planning and policy-making.
ملخص الجهاز:
با توجه به اهميت استراتژيک مناطق مرزي و به ويژه مقياس فضايي روستاهاي مرزي، پژوهش حاضر کوشيده است تا به تحليل فضايي شاخص هاي اقتصادي-رفاهي در روستاهاي مرزي واقع در ٩ شهرستان زابل ، زابلي، زاهدان ، زهک ، سيب و سوران ، سرباز، سراوان ، خاش و هيرمند در استان سيستان و بلوچستان بپردازد.
همچنين ، با توجه به عدم تناسب در توزيع فضايي شاخص هاي اقتصادي-رفاهي، ميتوان نتيجه گرفت که سازمان سياسي فضا در استان سيستان و بلوچستان ازنظر برنامه ريزي و سياست گذاري اقتصادي و توزيعي، ناکارآمد بوده است .
پژوهش حاضر، با چنين هدفي به بررسي چگونگي پراکنش توسعه ي شاخص هاي اقتصادي-رفاهي در سطح روستاهاي مرزي واقع در استان سيستان و بلوچستان پرداخته است .
با آگاهي از اهميت شناخت وضعيت موجود جوامع و محيط هاي جغرافيايي به منظور برنامه ريزي مطلوب براي آينده از يک سو و با توجه به اهميت و ضرورت توسعه شاخص هاي اقتصادي-رفاهي به عنوان يکي از اساسي ترين نيازهاي يک جامعه ي امن ، ميتوان 1- Spatial Management کيفيت جغرافياي توسعه در مقياس شهرستان هاي مرزي سيستان و بلوچستان را سنجيد.
ماتريس شاخص هاي اقتصادي و رفاهي روستاهاي مرزي استان سيستان و بلوچستان (رجوع شود به تصویر صفحه) همچنين ، در پژوهش حاضر، از روش AHP براي وزن دهي شاخص ها استفاده شده و وزن شاخص ها به صورت آنچه در جدول ٤ نشان داده شد، به دست آمده است .
در اين پژوهش ، آمايش فضايي شاخص هاي اقتصادي و رفاهي (با تأکيد بر توسعه ي پايدار) در سطح روستاهاي مرزي واقع در ٩ شهرستان استان سيستان و بلوچستان ارزيابي شد.