خلاصة:
فشارهای حقوق بشری بر عربستان از زمان به سلطنت رسیدن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، ناشی از دو موج اعتراضات نسبت به اقدامات عربستان در سطوح داخلی و بینالمللی بوده است. موج اول، با حملات ائتلاف سعودی به یمن از 25 مارس 2015 آغاز شد و موج دوم، البته با شدت بیشتر، از زمان قتل جمال قاشقچی در اکتبر 2018 شروع شد. در این موج کوبنده، تراکم نقض حقوق بشر در یمن و سرکوب فعالان سعودی متمایل به «اصلاحات سیاسی»، باعث شد تا پادشاهی عربستان با فشارهای حقوق بشری کمسابقهای مواجه شود ولی بهجای اعمال اصلاحات ساختاری و اساسی، به بهبود چهره حکومت خود از طریق ابزارهای حقوق بشری بپردازد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که ابزارهای حقوق بشری عربستان در این سالها، چندوجهی و شامل ابعاد فرهنگی-ایدئولوژیکی، ارسال کمکهای اولیه (اقتصادی) به برخی از مردم کشورهای جنگزده و فقیر، استفاده از چهارچوبهای حقوق بینالملل و بهرهگیری از ابزارهای رسانهای-تبلیغاتی بوده است. در این پژوهش، پس از بررسی مهمترین تحولات حقوق بشری عربستان از آغاز جنگ یمن تا پایان سال 2019، مهمترین ابزارها و تدابیر عربستان در زمینه حقوق بشر بررسی میشود.
Human rights pressures on Saudi Arabia have been caused by two waves of protests against Saudi actions at national and international levels since the coming to power of Salman bin Abdulaziz Al Saud. The first wave began with the Saudi coalition’s attacks on Yemen on March 25, 2015, and the second wave, albeit with greater intensity, began with the assassination of Jamal Khashoggi in October 2018. In this shocking wave, the escalation of human rights violations in Yemen and the crackdown on Saudi activists demanding “political reforms” resulted in unprecedented human rights pressures on the Kingdom of Saudi Arabia. However, instead of adopting structural and fundamental reforms, the Saudi government has tried to improve its image by resorting to certain human rights tools and instruments. The findings of this study indicate that the human rights tools and instruments used by Saudis during these years are multifaceted and include cultural-ideological dimensions, sending (economic) aids for some people in war-torn and poor countries, using the frameworks of international law, and the misuse of media and propaganda gears. After examining the most important developments in Saudi Arabia’s human rights approach, from the beginning of the Yemeni war until the end of 2019, this study proposes to make a review of the most important tools and measures resorted to by the Saudi authorities in the area of human rights.
ملخص الجهاز:
17 اردیبهشت 95- 6 مه 2016: دیدبان حقوق بشر از آمریکا به خاطر فروش تسلیحات خوشهای 2 به عربستان انتقاد و از ریاض خواست تا از این تسلیحات ممنوعه استفاده لازم به ذکر است که در موج اول فشارهای حقوق بشری جامعه بینالملل بر عربستان، علاوه بر نقض حقوق بشر در یمن، اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی شیعه و 46 نفر از مخالفان حکومت عربستان در 12 دی 94 مصادف با 2 ژانویه 2016 و همچنین بازداشت نزدیک به 250 نفر از نخبگان، مخالفان سیاسی، فعالان مدنی، شعرا و کارشناسان اقتصادی و دانشگاهیان را باوجود مخالفتهای داخلی و خارجی از 19 شهریور 96 مصادف با 10 سپتامبر 2017 نیز باعث شد تا فشارهای مضاعفی بر عربستان وارد شود.
باید توجه داشت که اقدامات حقوق بشری عربستان چندوجهی بوده و 9 ابزار مهم این کشور یعنی «مرکز امداد و کمکهای بشردوستانه ملک سلمان»، «برنامه توسعه و بازسازی عربستان برای یمن»، «رابطه العالم الاسلامی»، «مرکز بینالمللی گفتگو بین پیروان مذاهب و فرهنگها ملک عبدالله بن عبدالعزیز»، «موسسه النهضه»، «شورای حقوق بشر سازمان ملل»، «کمیسیون حقوق بشر»، «مرکز جنگ ایدئولوژیک» و «مرکز اعتدال»، در زمینههای فرهنگی-ایدئولوژیکی، ارسال کمکهای اولیه (اقتصادی) به برخی از مردم کشورهای جنگزده و فقیر، استفاده از چهارچوبهای حقوق بینالملل و بهرهگیری از ابزارهای رسانهای-تبلیغاتی فعال بودهاند.
3-1: مرکز امداد و کمکهای بشردوستانه ملک سلمان عربستان سعودی در جهت گسترش نفوذ سیاسی، فرهنگی و مذهبی خود و برای ارائه تصویر مثبت و پوشش اقدامات ضد حقوق بشری خود در سطوح منطقهای و بینالمللی، به عرصههای مادی و تأمین نیازهای اولیه اقتصادی مردم در برخی از کشورهای فقیر و جنگزده اهتمام داشته است.