ملخص الجهاز:
"در ریگزرین بخش اعظم ماسهها بر روی کویری متمرکز شدهاند که پستترین مکان حوضهء آبگیر زرین است،در حالیکه در ریگیزد اشکذر محل تراکم ماسهها از پستترین بخش حوضه یعنی(کویر سیاهکوه)دور و در منطقهای است که عوارض سطحی نسبة زیاد است جایی که رشته خورانق به رشتهء شیرکوه نزدیک میشود،حالت درهای پیدا شده به طوریکه شدیدترین بادها در محور دره،با جهت کلی شمالغربی-جنوبشرقی میوزد (و ماسه،سیلت و رس را از ناحیهء هموار و پروسعت بین نایین،عقدا و میبد برداشته و به سمت ناحیه ناهموار و پرعارضهء حومهء یزد میکشاند و در آنجا برجای میگذارند.
عرض شیارها ابتدا بسیار کم و حدود چند سانتیمتر است ولی به تدریج با نشست زمین بازتر شده و لبهء این شیارها از یکدیگر فاصلهء بیشتری میگیرند و همچنین بخشی از خاکهای رسی جدارهء شیارها،در هنگام بارندگی به حالت گل درآمده به درون شیارها میلغزند و پایین میروند و بدینترتیب قسمتی از عمق شیارها را پر میکنند و در نتیجه شیارهای قدیمی پر شده و کمعمق به نظر میرسند در حالی که در اصل عمق آنها چندین متر بیش از این حالت ظاهری و فعلی بوده است.
ترکخوردگی در رسها باعث شده تا احداث ساختمان و تأسیسات بر روی این تشکیلات عواقب وخیمی به دنبال داشته باشد بهعنوان مثال بلااستفاده ماندن یک منبع بسیار عظیم آب(منبع زمینی)در میبد که بر اثر ترکخوردگی در دیواره حتی آرماتورها نیز دچار کشش و قطعشدگی گردیدهاند و کف سیمانی و آرماتوربندیشدهء آن نیز در مقابل نیروی نشست زمین و فشار ناشی از آن نتوانسته مقاومت کند و یا منازل سازمانی واگذار شده به مردم که روزبهروز عرض ترکهای ایجاد شده در آنها بیشتر میشود و-مسلما در فصول (9)-در نواحی بیابانی کالیفرنیا مشابه چنین شکافهایی بطول صدها متر و عمق حدود 8 متر دیده میشود که آنها را شیارهای غولآسا مینامند."