خلاصة:
بحرانهای اخیر مالی و بانکی در دنیا، سبب بروز نگرانیهایی در میان اقتصاددانان در ارتباط با عدم کارایی بانکداری متعارف شده است. در بانکداری متعارف، بانکها از طریق خلق اعتبار و خلق پول، سبب افزایش نقدینگی و تقاضا کاذب و درنتیجه بسیاری از پیامدها نابسامان اقتصاد از جمله تورم، بیکاری، توزیع ناعادلانه، رکود و .... شدهاند. در طی دهههای اخیر تئوریهای مختلفی در ارتباط با نظام بانکداری شکل گرفته است: 1) تئوری واسطهگری مالی بانکها 2) تئوری اصل ذخیره جزئی و 3) تئوری خلق اعتبار. شواهد تجربی نشان میدهد که تئوری سوم، بر تئوری اول و دوم ارجحیت دارد. بااینحال با بررسی نظریات موافق و مخالف خلق پول در تفکرات اسلامی و غربی، الگوی بانکداری ذخیره کامل برای اصلاح نظام بانکی که توسط اقتصاددانان غربی و اسلامی نیز مورد تأیید است پیشنهاد میشود. ازاینرو بر پایه مدل سازگار جریان ـ سهام (Stock-Flow Consistent Model) الگوی بانکداری ذخیره کامل و پیامدهای ناشی از آن، از جنبه تئوری و تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تجربی بیانگر این است که در چهارچوب این الگو، بدهیهای دولت میتواند در بلندمدت به سمت صفر حرکت کند و متغیرهای کلان اقتصادی در وضعیت پایای خود قرار گیرند. ازاینرو حرکت به سمت بانکداری ذخیره کامل و بانکداری اسلامی، نقش مهمی در جهت اصلاح نظام بانکی و دستیابی به یک وضعیت پایدار در اقتصاد خواهد داشت.
Recent financial and banking crises in the world, has raised concerns among economists about the inefficiency of conventional banking system. In conventional banking, banks, through the creation of credit and the creation of money, have led to a rise in liquidity and false claims, resulting in many of the unorganized economic consequences, such as inflation, unemployment, unfair distribution, stagnation, and so on. Over the past decades, various theories have been developed in the domain of banking system: the financial intermediation, the fractional reserve and the credit creation theories of banking. Empirical evidence suggests that the third theory is superior to first and second theory. That is, banks alone can make money from nothing, which is illustrated by a simple bank accounting process. The statistics also show that the creation of bank credit and liquidity of banks has been steadily increasing over the recent years, and it is coincided with decreasing legal deposit rates for banks. In this paper, based on the Stock-flow Consistent) SFC (model and in a closed economics the effect of the creation of money in the full reserve banking system has been investigated. The empirical results indicate that the creation of money in this system can hold government debts at a fixed level and to zero even in the long term and the government brings with it a permanent budget surplus. Because the money created by the banking system is not created, it increases the level of wealth of the households with the creation of money. Hence, moving towards full-reserve banking and Islamic banking will play an important role in reforming the banking system and attaining a sustainable economy.
ملخص الجهاز:
بااين حال با بررسي نظريات موافق و مخالف خلق پول در تفکرات اسلامي و غربي، الگوي بانکداري ذخيره کامل براي اصلاح نظام بانکي که توسط اقتصاددانان غربي و اسلامي نيز مورد تأييد است پيشنهاد مي شود.
از طرف ديگر انتقادهايي نيز به اين ديدگاه وارد است به طوريکه باگوس و هودن (٢٠١٣ ,Bagus and Howden) و اسميرنا (٢٠١٥ ,Smirna) سيستم بانکداري ذخيره جزئي و خلق پول در سيستم بانکي را با بحران همراه ميدانند و همچنين اين سيستم را از جنبه اخلاقي و حقوقي مشکل زا ميپندارند.
از طرف ديگر با جمع بندي اين ديدگاه، الگوي بانکداري ذخيره کامل که توسط اکثريت ديدگاه مخالف خلق اعتبار مورد تأييد قرار گرفته است ، مورد تحليل و کنکاش قرار داده و همچنين نظرات مخالف و موافق اين طرح را هم از ديدگاه متفکرين غربي و هم مسلمان، مورد بررسي قرار خواهيم داد؛ سپس با استفاده از مدل سازگاري جريان ـ سهام (Stock-Flow Consistent)، نظام بانکداري ذخيره کامل براي اقتصاد ايران، مدل سازي خواهد شد تا برتري نظام ذخيره صددرصد نسبت به سيستم متعارف سنجيده شود.
در حالت کلي، بانکداري ذخيره کامل (Full-Reserve Banking) را مي توان به عنوان طرحي بيان کرد که بر اساس آن عرضه پول اقتصاد شامل پول دولتي (يعني پول نقد، ذخاير بانک مرکزي و اوراق بهادار دولت ) يا پول کالايي (مثلا طلا يا نقره) ميباشد.