خلاصة:
دوران رضاشاه را شاید بتوان نقطهی عطفی در وضعیت کلیمیان ایران دانست. با رویکارآمدن رضاشاه، وضعیت زندگی اجتماعی کلیمیان تغییر یافت. بعد از پیروزی مشروطه طبق اصل برابری که در قانون اساسی گنجانده شده بود، تمام ایرانیان فارغ از مذهبشان، در برابر قانون یکسان بودند و این مسئله در ایجاد تحول در لایههای جامعهی ایران، بهخصوص اقلیتها، مسئلهای مهم بود. پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر اسناد، به این پرسش پاسخ دهد که اصلاحات و اقدامات رضاشاه چه تاثیری در وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کلیمیان داشت؟ دستاورد این پژوهش نشان میدهد که اقدامات رضاشاه، پیامدهای مثبت و منفی در روند مدرنسازی برای کلیمیان داشت. اقدامات رضاشاه امکان جابهجایی طبقات جامعهی کلیمی را از فرودستان شهری به طبقهی متوسط فراهم کرد. در این دوره با آزادی نسبی، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کلیمیان متحول شد.
Reza Shahchr('39')s era may be considered a turning point in the situation of the Iranian Jews. With the advent of Reza Shah, the social life of the Jews changed. After the victory of the constitution, according to the principle of equality enshrined in the constitution, all Iranians, regardless of their religion, were equal before the law, and this was an important issue in bringing about change in the layers of Iranian society, especially minorities. With a descriptive-analytical method and based on documents, the present study seeks to answer the question that what effect did Reza Shahchr('39')s reforms and actions have on the social, economic and cultural situation of the Jews? The result of this study shows that Reza Shahchr('39')s actions had positive and negative consequences in the process of modernization for the Jews. Reza Shahchr('39')s actions made it possible to move the classes of the Jewish community from the urban lower to the middle class. During this period, with relative freedom, the economic, social and cultural situation of the Jews changed.
ملخص الجهاز:
پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر اسناد، به این پرسش پاسخ دهد که اصلاحات و اقدامات رضاشاه چه تـأثیری در وضـعیت اجتمـاعی ، اقتصادی و فرهنگی کلیمیان داشت ؟ دستاورد ایـن پـژوهش نـشان مـی دهـد کـه اقدامات رضاشاه ، پیامدهای مثبت و منفی در رونـد مـدرن سـازی بـرای کلیمیـان داشت .
در تهران نیز با آزادی بخشی نسبی رضاشـاه به کلیمیان ، آنها کم کم از محله های خود خارج شدند و در نقـاط مختلـف تهـران سـکونت اختیار کردند و مؤسسات خود را در محلات جدید تأسیس کردند (سلطانی ، ١٣٨٤، ٢٥٧؛ p٦ ,٢٠١١ ,Loeb).
با آزادی اهدایی نسبی رضاشاه ، مثل فنری که تحت فشار باشند، از جا کنده شدند و در تمام زمینه های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی پیشاپیشِ همه ی اقشار مردم ایران شروع به فعالیت کردند و به موازات این فعالیت ها، خود را کم کم از محله ی معروف یهودی ها در ناحیـه ی عودلاجـان بیـرون کـشیدند و در نقـاط مختلف تهران سکونت اختیار کردند.
کلیمیان ایران سال های سلطنت رضاشاه را به مثابه دوره ی کورش می دانند که خـدمات بسیاری نسبت به آنها انجام داد و موجب تغییر اوضاع زندگی اجتماعی آنان شـد.
یهودیان ایران در مراکز اصلی بازرگانی سـاکن بودند و این امر می توانست یکی از عوامل رشد و کسب امتیازات اقتـصادی را بـرای آنـان رقم بزند، ولی فقط در زمان رضاشاه وضعیت آنها بهبود نسبی پیدا کرد.