خلاصة:
روشهای آموزش مبتنی بر فناوری آموزشی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی، از روشهای فعال آموزشی هستند که در پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تاثیر دارند. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر این آموزشها انجام شد که به روش شبه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه آزمودنی و شاهد انجام شد. جامعه آماری 108 دانشآموز از مقطع متوسطه که در سال تحصیلی 99 - 1٣٩8 درس زیستشناسی را داشتند. شمار نمونه با استفاده از فرمول کوکران 60 تن تعیین شد و با روش نمونهگیری تصادفی ساده برای تحقیق انتخاب شدند و بهطور تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمودنی و یک گروه گواه) گمارش شدند که در هرکدام از گروههای آزمودنی و شاهد 20 دانشآموز گنجانده شد. همه گروهها آزمون مدرس ساخته پیشرفت تحصیلی و پرسشنامه خودکارآمدی شرر و همکاران (1982) را بهعنوان پیشآزمون، پسآزمون و پی گیری تکمیل کردند. گروههای آزمودنی بهطور جداگانه 10 نشست 80 دقیقهای با فنآوری آموزشی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی، درس زیستشناسی را آموزش دیدند، درس
زیستشناسی بهصورت تصادفی از بین درسهای آموزشی برای مطالعه انتخاب شد. دادهها با نرمافزار SPSS نسخه 18 پردازش شدند. یافتهها نشان دادند که بین میانگین رتبه نمرههای پسآزمون و پیگیری گروههای آزمودنی و گواه در هر دو متغیر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تفاوت معناداری وجود داشت. هر دو روش آموزشی توانستند افزون بر ارتقای پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی دانشآموزان، توانایی آنها را در انجام پژوهش بهصورت عملی بیشتر کرده و کلاسهای این درس را از حالت سنتی معمول خارج کرده و افزون بر یادگیری نظری درس روش تحقیق، دانشآموز را با مرحلههای عملی و کاربردی تحقیق آشنا کند. ازاینرو خوب
است مدرسان برای بهبود پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی آنها از روشهای مبتنی بر فناوری آموزشی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی استفاده کنند.
ملخص الجهاز:
(X ﺍﻣـﺎ، ﺑـﺮ ﺍﺳـﺎﺱ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺁﻣـﺎﺭﻩ کﺮﻭﺳـکاﻝ – ﻭﺍﻟﻴـﺲ ﺑـﺮﺍﯼ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ پسآزمون ﺳـﻪ ﮔـﺮﻭﻩ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﻌﻨـﺎﺩﺍﺭﯼ ﺑﻴـﻦ آنها ﻣﺸـﺎﻫﺪﻩ ﺷـﺪ (0٠1/٠, p= 4/39 = ٢(X، بهگونهای که ﮔـﺮﻭﻩ فنآوری ﺁﻣﻮﺯﺷـﻲ ﺑـﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴـﻦ ٢1/40 ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﺍﻭﻝ، ﮔـﺮﻭﻩ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫـﺎﯼ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻓﺮﺍﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑـﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴـﻦ 22/32 ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﺩﻭﻡ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺷـﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 60/11 ﺍﺯ ﺁﺯﻣـﻮﻥ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ ﺩﺭ ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﺳـﻮﻡ ﻗـﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ که ﺍﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻧﺸـﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺆﺛـﺮ ﺑـﻮﺩﻥ روشهای ﺁﻣﻮﺯﺷـﻲ بهکاررفته ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺩﺭ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ ﺩﺍﻧﺸـﺠﻮﻳﺎﻥ موردمطالعه ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺭﻭﺵ ﻣﺘـﺪﺍﻭﻝ ﺳـﻨﺘﻲ ﺁﻣﻮﺯﺷـﻲ ﺩﺍﺭﺩ.
نتایج ﺍﻳـﻦ ﭘﮋﻭﻫـﺶ ﻧﺸـﺎﻥ ﺩﺍﺩ که ﺭﻭﺵ ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ فنآوری ﺁﻣﻮﺯﺷـﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳـﺶ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠـﻲ ﻭ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ تأثیرگذار بوده و در این زمینه در راستای یافته مطالعات ﺻﺒﺎﻏـﻲ (١٣٨٧)، کرمی ﮔﺰﺍﻓـﻲ ﻭ همکاران (١٣٨٨)، ﺣﻴـﺪﺭﯼ ﻭ همکاران (١٣٨٩)، ﻋﺎﺷـﻮﺭﯼ ﻭ همکاران (١٣٩٤)، Gudanescu (٢٠١٠)، kosakowski (٢٠١٢)، Mc canary (٢٠٠٠) ﻭ Sang (٢٠٠٩) ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ ﺑـﺎ پژوهشهای Chiu ﻭ Tsai (٢٠١٤) ﻭ Poddar و همکاران (٢٠١٠) قرار داشته است.
ﺁﻣـﻮﺯﺵ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫـﺎﯼ ﻳﺎﺩﮔﻴـﺮﯼ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻓﺮﺍﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﻧﺠـﺎﻡ ﺷـﺪﻩ نیز در ﺍﻓﺰﺍﻳـﺶ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠـﻲ ﻭ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ دانشآموزان موردمطالعه ﻣﺆﺛـﺮ ﺑـﻮﺩ که ﺍﻳـﻦ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠـﻲ با تحقیقات Ramdass ﻭ Zimmerman (٢٠١١)، ﻳﻮﺳـﻒ ﺯﺍﺩﻩ ﻭ همکاران (١٣٩٢)، ﺳـﻴﻒ ﻭ ﻣﺼﺮﺁﺑﺎﺩﯼ (١٣٩٣) ﻭ ﺳـﻌﻴﺪ ﻭ ﻣﻬﺮﺍﺑـﻲ (١٣٩٣)، در یک راستا بوده است.
ﺩﺳـﺘﺎﻭﺭﺩ ﺍﻳـﻦ ﭘﮋﻭﻫـﺶ ﮔﻮﻳـﺎﯼ ﺍﻳـﻦ ﺑـﻮﺩ که روشهای ﺁﻣـﻮﺯﺵ ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ فنآوری ﺁﻣﻮﺯﺷـﻲ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫـﺎﯼ ﻳﺎﺩﮔﻴـﺮﯼ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻓﺮﺍﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣـﻞ پسآزمون ﻭ ﭘـﻲ ﮔﻴـﺮﯼ ﺑﺎﻋـﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳـﺶ ﻣﻌﻨـﺎﺩﺍﺭ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠـﻲ ﻭ ﺧﻮﺩکاﺭﺁﻣـﺪﯼ دانشآموزان در درس زیستشناسی ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ.