خلاصة:
از زمان آغاز ناآرامیها در سوریه، بنا به درخواست دولت سوریه، ایران آغاز به کمکهای متنوعی به سوریه کرده است. این کمکها در مقاطع مختلفی مورد اعتراض افرادی در داخل و خارج ایران قرار گرفته است و در مقابل، تعدادی نیز اقدام به تفسیر دلایل حضور ایران در سوریه کردهاند و این حضور را از جهات مختلف تفسیر کرده و مورد بررسی قرار دادهاند. اما آنچه تاکنون مورد غفلت قرار گرفته، بیان علت حضور از منظر قواعد اصلی قرآنی و اسلامی است که مدنظر سیاستگذاران کلان کشور قرار داشته است. در این مقاله، دلایل حضور ایران در سوریه، براساس قاعده فقهی «مقابله به مثل» که مستخرج از یکی از آیات قرآنی است، ارائه شده است.
ملخص الجهاز:
واژههاي كليدي: قاعده مقابله به مثل، سوریه، حضور مستشاری، حمایت مقدمه روابط میان سوریه و جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ با فراز و نشیبهایی همراه بوده اما نقاط مشترك زیادی میان اهداف رهبران دو کشور موجب حفظ روابط حسنه میان آنان و تبدیل شدن به متحدان راهبردی منطقهای شده است.
اما وجود کاربرد گسترده این قاعده در زندگی روزمره، اما تحقیقات چندانی در این زمینه انجام نگرفته است، از جمله معدود تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، میتوان به موارد ذیل اشاره داشت: آیتی و شادروان (1386) بیان کردهاند که مبنای اخلاقی اصل مقابله به مثل، قاعدهای فطری و عقلانی است که بسیاری از آیات و روایات و نظرات فقهاء و دانشمندان آن را تایید مینماید و در حقوق بینالملل کنونی به خصوص جنگ و دفاع مشروع و نیز حقوق داخلی کیفری به ویژه قصاص در جان و جراحت، نقش بسیار مهم و مبنایی دارد.
به گفته آنان، از دیدگاه قرآن کریم، مقابله به مثل در تمامی امور؛ اعم از مثبت و منفی به ویژه در عرصه جنگ و صلح در حوزه سیاست خارجی کاربرد دارد و این کتاب آسمانی، راهبردهای به کارگیری آن را فراروی دولت اسلامی قرار داده است تا براساس مصالح و اولویتهای موجود آن را در تعامل و روابط با دیگران به کار گیرد.
در این مقاله، تطابق حضور مستشاری-نظامی ایران در سوریه با قاعده مقابله به مثل مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شد که تمامی فعالیتهای ایران در سوریه مطابق با فعالیتهای پیشین دولت سوریه در کمک به ایران در زمان جنگ تحمیلی با عراق بوده است.