خلاصة:
با توجه به رشد سریع تجارت الکترونیک و افزایش چشمگیر دعاوی ناشی از آن طی سالهای اخیر؛ شناخت فرصتها و چالشهای «حل و فصل اختلافات تجاری به روشهای الکترونیکی غیرقضایی» برای دعاوی تجاری و بررسی شرایط مداخله ارکان ذیربط حکومت در آن، امری غیرقابل اجتناب خواهد بود؛ به ویژه تبیین نقش قوهقضاییه در این رابطه؛ به عنوان یکی از مراجع اصلی و ارگانی که دارای تجارب ارزشمند و مشابه در زمینه دادرسی الکترونیکی میباشد. لذا، در مقاله پیشرو، پس از تبیین تاریخچه؛ فرصتها و چالشهای مهم موضوع فوق، در بخشهای دوم تا چهارم به ترتیب، به نقشهای حمایتی، مشارکتی و نظارتی قوه قضاییه در این زمینه پرداخته خواهد شد.
هرگونه دخالت قوه قضاییه در این فرآیند، باید به گونهای طراحی و در سایه همکاری نزدیک با دستگاههای دولتی ذیربط و سازمانهای مردم نهاد غیردولتی به اجرا درآید که از بروز اقدامات موازی میان آنها و فعالیت به صورت جزیرهای و ناهماهنگ اجتناب شود و با عنایت به اختیارات وسیعی که قانونگذار به دادگاهها برای شناسایی و اجرای آراء داوری آنلاین اعطاء نموده؛ ضمن تبیین شرایط شناسایی و اجرای آراء مزبور و تلاش برای ایجاد وحدت رویه؛ ظرفیتها و کارکردهای خاص قوه قضاییه در این راستا نیز، شناسایی و توصیه گردد.
Taking into account of rapid growth of international trade and the dramatic increase of the disputes arisen therefrom, it is indispensable to recognize the opportunities and challenges of "Electronic Alternative Dispute Resolutions (EADR)" for commercial disputes and to identify the conditions of interventions by the relevant governmental entities in the regulation and control of activities of online arbitration or mediation tribunals.
This Article, at first, describes the history, opportunities and challenges of “EADR” and prevailing obstacles hindering its development and then, in the following sections, we will endeavor to clarify the roles and function of Judicial Power in its support, contribution and supervision for the development of “EADR”.
As a conclusion, any intervention by the Judiciary Power in these activities must be planed and executed in the close cooperation with other relevant governmental and non-governmental entities so that no parallel action occurs in these regards and any inconsistent or insular official program is avoided. In addition, the prerequisites for the recognition and enforcement of online dispute resolutions should be identified in more details. Thus, we must try to provide coherent judicial precedent and realize and introduce the potentials and specific roles that the Judiciary Power can play in these reagrds..
ملخص الجهاز:
نقش قؤە قضاييه در ح ل وفصل اخت ل فات تجاري ب ه روش هاي الکت رونيکي غيرقضايي | سيدنصراله ابراهيمي | استاديار گروه حقوق خصوصي و اسلامي ، دانشکدٔە حقوق و علوم سياسي ، دانشگاه تهران ، تهران ، ايران | محمدحسن ابوترابي زارچي | دانشجوي دکتري حقوق عمومي ، دانشکدٔە حقوق ، الهيات و علوم سياسي ، دانشگاه آزاد اسلامي (واحد علوم و تحقيقات )، تهران ، ايران چکيده با توجه به رشد سريع تجارت بين الملل ، تجارت الکترونيک و فعاليت هاي مختلف در فضاي مجازي و افزايش چشمگير دعاوي ناشي از آن طي سال هاي اخير؛ شناخت فرصت ها و چالش هاي «حل وفصل اختلافات به روش هاي الکترونيکي غيرقضايي» براي دعاوي تجاري و بررسي شرايط مداخلۀ ارکان ذي ربط حکومت ، براي تنظيم مقررات و کنترل فعاليت هاي ديوان هاي داوري و ميانجيگري آنلاين ، غيرقابل اجتناب خواهد بود؛ به ويژه تبيين نقش قؤە قضاييه در اين رابطه ؛ به عنوان يکي از مراجع اصلي و ارگاني که داراي تجارب ارزشمند و مشابه در زمينۀ دادرسي الکترونيکي مي باشد.
Online Disputes Resolution (ODR) نزديک به همان اصطلاح به کار رفته در اين مقاله يعني «حل وفصل اختلافات به روش هاي الکترونيکي غيرقضايي١» مي باشد؛ ليکن ، اصطلاح دوم ، جامع تر و با توجه به تعريف فوق الاشعار، صحيح تر به نظر مي رسد.