جایگاه قید در ساخت‌های چندپرسش‌واژه‌ای زبان فارسی مقالة

ساخت‌های چندپرسش‌واژه‌ای زبان فارسی به دو نوع اصلی متوالی و گسسته تقسیم می‌شوند. گروه متوالی شامل دو نوع ساده و هم‌پایه است. در گروه گسسته، پرسش‌واژه‌های هم‌پایه جدا از هم هستند. هدف از جستار پیش رو، بررسی رفتار نحوی ساخت‌های چندپرسش‌واژه‌ای در رابطه با جایگاه قیدهای گوینده‌محور است. بدین منظور، ابتدا عملکرد ساخت‌های چندپرسش‌واژه‌ای را از نظر باهم‌آیی بررسی کرده، سپس به جایگاه قیدهای گوینده‌محور در این نوع ساخت‌ها می‌پردازیم تا بدانیم جایگاه قید با آرایش پرسش‌واژه‌ها چه ارتباطی دارد. چارچوب نظری پژوهش گراشانین-یوکسِک (2017)، لیپتاک (۲۰۱۱) و نیز چیتکو و گراشانین-یوکسِک (۲۰۱۳) و از نوع توصیفی - تحلیلی است. بررسی داده‌ها در رابطه با ترتیب پرسش‌واژه‌ها نشان می‌دهد که باهم‌آیی پرسش‌واژه‌ها به‌جز ساخت‌های پرسشی چندگانه با ترتیب افزوده‌ای - افزوده‌ای در بقیة موارد دستوری است. بررسی جایگاه قیدهای گوینده‌محور نیز نشان می‌دهد «ازهمه‌مهم‌تر»، تنها قیدی است که بیشترین کاربرد را در این نوع ساخت‌ها دارد. در مقابل، حضور قیدهایی همچون «قطعاً، صادقانه، شاید، بارها، خوشبختانه و حقیقتاً»، در ساخت‌های چندپرسش‌واژه‌ای موجب نادستوری شدن ساخت پرسشی می‌شود. در ساخت پرسشی افزوده‌ای - افزوده‌ای از نوع هم‌پایة متوالی، جایگاه «احتمالاً»، پیش از پرسش‌واژة دوم است. در افزوده‌ای - موضوعی از نوع هم‌پایة متوالی، جایگاه قید «به راستی»، پیش از پرسش‌واژة اوّل است. در افزوده‌ای - موضوعی از نوع چندگانه، جایگاه «واقعاً»پیش از پرسش‌واژة اوّل است؛ همچنین، در موضوعی- موضوعی از نوع هم‌پایة متوالی، جایگاه «احتمالاً»، پیش از پرسش‌واژة دوم است.

Persian wh-multiple questions are divided into two groups: sequential and split. Sequential group includes simple and coordinated. In the split one, coordinated wh-words are separated. The purpose is to study the syntactic operation of WH-multiple questions considering the position of speaker-oriented adverbs. First, we will examine the performance of WH-multiple questions from collocation viewpoint, then, consider speaker-oriented adverbs’ position in these constructions to find out the relationship of adverbs with WH-questions. Theoretical framework is based on Gracanin-Yuksek (2017), Liptak (2011) and also Citko and Gracanin-Yuksek (2013). The method is descriptive-analytical. Data analyses of WH-questions show their collocation is grammatical with adjunct-adjunct array except in the simple coordinated ones. The position of speaker-oriented adverbs shows that æz hæme mohemtær is an only adverb with high frequency used in them. In contrast, the presence of adverbs like qætæn, sɑdeɡɑne, ʃɑjæd, bɑrhɑ, xoʃbæxtɑne, and hæɡiɡætæn in WH-multiple questions causes ungrammatically of wh-constructions. The position of ehtemɑlæn in adjunct-adjunct of sequential coordinate is before the second wh-question. The position of be rɑsti in adjunct-argument of sequential coordinate is before the first wh-question. The position of vɑɡeæn in adjunct-argument of simple coordinate type is before the first wh-question. Also, in argument-argument of sequential coordinate the position of ehtemɑlæn is before the second wh-question.

go in Bulgaria ‘Who and when is going to Bulgaria?’ کی و کِی به بلغارستان میره ؟ (چیتکو و گراشانین -یوکسِک ، ٢٠١٣: ١٤) ٣-٢- ساخت های پرسشی هم پایه در زبان های در جای اصلی و زبان های بدون سـاخت هـای پرسشـی چندگانه ژانگ ٢ (٢٠٠٧) نمونه هایی از ساخت های پرسشی هم پایـه در زبـان چینـی بـا پرسـش واژٔە موضـوعی و پرسش واژٔە افزوده ای، مانند (a ٨) و با دو پرسش واژٔە موضوعی ارائه می دهد، همان طور کـه در سـاخت پرسشی (b ٨) مشخّص است . Gdzie i kiedy Jan się urodził where and when Jan REFL born “Where and when was Jan born?” جان کجا و کِی به دنیا اومد؟ (زبان لهستانی، لیپتاک: ٢٠١١: ٢) همان گونه که مثال های (١١) نشان میدهنـد، پرسـش واژه هـای موضـوعی - موضـوعی در (a ١١)، موضوعی - افزوده ای در (b ١١) و (c ١١) و افزوده ای - افزوده ای در (d ١١) با یکدیگر هم پایـه شـده و ساخت پرسشی هم پایۀ دستوری ساخته اند. ساخت دسـتوری (٣١ الـف ) نشـان مـیدهـد کـه جایگاه «از همه مهم تر» در ساخت پرسشی چندگانه با ترتیـب پرسـش واژه هـای موضـوعی - افـزوده ای پیش از پرسش واژٔە اوّل است . جایگاه «از همه مهم تر» در ساخت پرسشی هم پایۀ متوالی بـا ترتیـب پرسـش واژه هـای موضـوعی - موضوعی پیش از پرسش واژٔە دوّم است . Journal of linguistics, Published by Cambridge University Press, 49 (1), 1-32.