خلاصة:
حملات تروریستی 11 سپتامبر بهانه لازم برای عملی کردن طرح خاورمیانه
بزرگ که از مدت ها پیش در استراتژی های سیاست مداران آمریکا یی را ایجاد
کرد . طرح خاورمیانه بزرگ بر پایه این فرض استوار است که انجام اصلاحات
اقتصادی، ارتقاء حقوق بشر و استقرار دموکراسی در خاورمیانه ، با افزایش
مشارکت مردم منطقه در دست آوردهای توسعه اقتصادی و سرنوشت سیاسی
کشورهایشان موجب کاهش نارضایتی و از بین بردن بنیادگرایی اسلامی و
تروریسم بین المللی خواهد شد . با توجه به تحولات چهار سال اخیر در
خاورمیانه نظریه پردازان غربی و آمریکایی ، سمت و سوی تحولات اخیر
خاورمیانه را تحقق طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا می دانند؛ حال پرسش این
است که در واقع ماهیت این تحولات چیست و به کدام سمت گرایش دارد؟
پژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی سامان داده شد ه و یافته ها حاکی از
آن است با توجه به برون زا بودن ماهیت طرح خاورمیانه بزرگ و در مقابل
حضور پر رنگ جریان های اسلامی همچون اخوان المسلمین در صدر تحولات
اخیر خاورمیانه در کشورهای تونس ، مصر ، بحرین ، یمن ، ... وجود رهبران
مذهبی در راس انقلابیون ، نمادهای مذهبی و شعارهای اسلامی ، مشخص
می کندکه مهمترین مولفه این تحولات در حقیقت وقوع بیداری اسلامی است و
طرح خاورمیانه بزرگ به اهداف از پیش تعین شده خود دست نیافته و به
شکست انجامیده است.
ملخص الجهاز:
با توجـه بـه تحـولات چهـار سـال اخيـر در خاورميانه نظريه پردازان غربـي و آمريکـايي ، سـمت و سـوي تحـولات اخيـر خاورميانه را تحقق طرح خاورميانه بزرگ آمريکا مي داننـد؛ حـال پرسـش ايـن است که در واقع ماهيت اين تحولات چيست و به کدام سـمت گـرايش دارد؟ پژوهش حاضر به روش تحليلي - توصيفي سامان داده شده و يافته ها حـاکي از آن است با توجه به برون زا بودن ماهيت طرح خاورميانـه بـزرگ و در مقابـل حضور پر رنگ جريان هاي اسلامي همچون اخوان المسلمين در صدر تحولات اخير خاورميانه در کشورهاي تونس ، مـصر، بحـرين ، يمـن ، ...
در اين ميان چند نکته اساسي وجود دارد، اول بيداري اسلامي و تلاش اسلام گرايان بـراي ورود به عرصه سياسي و فعاليت هاي اجتماعي ، دوم ترس غرب و آمريکا براي شکست طرح خاورميانه بزرگ با توجه به روند رو به رشد بيداري اسلامي در سطح منطقـه کـه در تحليل ها نبايد از آنها غافل بود.
توسط کولين پاول وزير دفاع دولت جورج بوش را به سياست مداران آمريکـا داد؛ در توضيح اين طـرح بايـد گفـت : طـرح خاورميانـه بـزرگ بـر پايـه ايـن فـرض استواراست که انجام اصلاحات اقتصادي ، ارتقاء حقوق بـشر و اسـتقرار دموکراسـي در خاورميانه ، با افزايش مشارکت مـردم منطقـه در دسـت آوردهـاي توسـعه اقتـصادي و سرنوشت سياسي کشورهايشان موجب کاهش نارضـايتي و از بـين بـردن بـستر رشـد بنيادگرايي اسلامي و تروريسم بين المللي خواهد شد(٢٠٠٤ ,Dieckhoff .
(
, 
, 
)
