بررسی فضاهای ذهنی سوره‌ قمر با تاکید بر معناشناسی شناختی مقالة

سوره‌ قمر از جمله سوره‌هایی است که آیات هشداردهنده در آن بیش از آیات تبشیری است؛ آیاتی که به بیان عذاب اقوام مختلف و چگونگی احوال ایشان می‌پردازد؛ از این ‌رو پژوهشگر با به‏کار‌گیری عناصر فضا‌ساز در صدد ترسیم نقشه‌ای ذهنی برای مخاطب است تا او بتواند امور انتزاعی و مفهومی را به صورت محسوس درک کند. عناصر فضاساز به وسیله رابطه‌ها و نظایر به هم متصل شده و یک فضای ذهنی را به وجود می‌آورند و از اجتماع چندین فضای ذهنی، شبکه ذهنی تشکیل می‌شود. این شبکه نقشه نهایی از معماری ذهنی مخاطب است که پویا، تأثیرگذار، زنده و قابل درک است. اهمیت این روش در تحلیل آیات در ابهام‏زدایی از تعابیر غیر عادی، وجوه زمانی، محمولات حاکی از تغییر و ضمایر انعکاسی می‌باشد. پژوهش حاضر با به‎کارگیری این اصول و ابزار در آیات الهی به دسته‏بندی جدیدی در تحلیل آیات سوره قمر می‌پردازد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و منابع آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای می‌باشد.

بررسي فضاهاي ذهني سوره قمر با تأکيد بر معناشناسي شناختي محمدحسين شيرافکن * فاطمه صاحبيان ** چکيده سوره قمر از جمله سوره هايي است که آيات هشداردهنده در آن بيش از آيات تبشيري است ؛ آياتي که به بيان عذاب اقوام مختلف و چگونگي احوال ايشان ميپردازد؛ از اين رو پژوهشگر با به کارگيري عناصر فضاساز در صدد ترسيم نقشه اي ذهني براي مخاطب است تا او بتواند امور انتزاعي و مفهومي را به صورت محسوس درک کند. اين پژوهش بر آن است در چارچوب نظريه فضاهاي ذهني فوکونيه با روش توصيفي- تحليلي به بررسي فضاهاي ذهني برخي از آيات سوره قمر بپردازد تا کارايي آن را در تبيين ساختارهاي مفهومي قرآن ارزيابي کند؛ لذا چندلايه ايبودن ساختار مفهومي (Conceptual Structure) قرآن سبب شده است يکي از دغدغه هاي دين پژوهان از عصر نزول وحي تا کنون دستيابي به مقاصد واقعي خالق وحي در وراي آيات قرآن باشد. عنصر اول حلقه وصل آيات پيشين با سه آيه مذکور به حساب ميآيد که در آن خداوند به پيامبر خطاب ميکند که وقتي تکذيب کنندگان تو پيرو هواهاي نفساني باشند و درنتيجه انذارها سودي به حالشان ندهد و عبرت ها و مواعظ به خرجشان نرود، تو هم از ايشان روي بگردان و اصراري بر دعوتشان نورز (طباطبايي، ١٤١٧، ج ١٩، ص ٩٢) و رخدادهايي که از تاريخ براي پيامبر بازگو ميکند تا سرنوشت سرکشان را بيان کند، در اين قسمت به آيات بعد که حاکي از حال کفار در روز قيامت است ، پيوند ميزند.