خلاصة:
در این مقاله از دیدگاهی متفاوت از آنچه تاکنون دیگران به دیوان شهریار
نگریسته اند، پرداخته شده است و با روش توصیفی - تحلیلی ، اصطلاحات
اداری مربوط به دوره های اشتغال شهریار در دو موسسه بانک کشاورزی و
ادارة ثبت اسناد و املاک ، استخراج و تفسیر شده است . در پاره ای از موارد نیز
به جنبه های هنری ابیاتی که با استفاده از واژگان و اصطلاحات اداری، مضامینی
بکر و تصاویری بدیع و ماندگار خلق شده ، اشاره گردیده است و در عین حال
از آوردن ابیاتی که بهره گیری از این اصطلاحات به شعریت کلام شاعر صدمه
زده است نیز؛ ابایی نشده است.
ملخص الجهاز:
در شعر شهریار بیش از صد اصطلاح اداری مربوط به بانک و ثبت اسناد و املاک، به کار رفته است که اجمالاً عبارتند از: ابلاغ (ج1، ص594)، اداره (ج2، ص666)، اسعار (ج2، ص1070)، اضافه حقوق (ج2، ص818)، اعتبار بودجه (ج1، ص128)، امضاء حکم (ج1، 449)، امین اوقاف (ج1، ص107)، انشاء (ج2، ص680)، انشاد سرمقاله (ج2، ص680)، انشاد متن قباله (ج2، ص680)، باجه (ج1، ص114)، باجۀ بانک (ج1، ص128)، بازار (ج1، ص367)، باز کردن حساب (ج2، ص821)، بانک (ج2، ص821)، بایگان (ج2، ص1312)، بایگانی (ج2، ص765)، برات (ج1، ص60، ج2، ص1083 و ص1202 و کلیّات ترکی، ص110)، برات سر وعده (ج1، ص543)، برات عزّت (ج1، ص543)، برات قبول (ج1، ص 542)، برات لطف (ج1، ص542)، برات مقسوم (ج2، ص1202)، بروات (ج1، ص542)، برزن (ج2، ص680)، بستن حساب (ج2، ص821)، به تعطیل خوردن روز برات (ج2، ص1083)، بودجه (ج1، ص128)، بهاء (ج2، ص680)، بیع (ج2، ص1082)، بیعانه (ج2، ص1082)، پته (کلیات ترکی، ص133)، پرسنل (ج1، ص449)، پرونده (ج1، ص555)، پشت میز نشینی (ج1، ص264)، پیوست (ج1، ص383)، تبصره قانون (ج2، 1202)، تجارت (ج2، ص1234)، تصویب بودجه (ج2، ص1276)، تفاضل (ج1، ص604)، تَه چک (ج1، ص08)، تنظیم نسخه (ج2، ص680)، تقاعد (ج2، ص1132)، جناب رئیس (ج2، ص818)، جنوباً (ج2، ص680)، جیره (ج2، ص818)، جیره خوار (ج2، ص818)، چک (ج2، ص1070)، حجّت گرفتن (ج2، ص680)، حساب (ج2، ص821)، حساب جاری (ح1، ص128)، حسابداری (ج2، ص667)، حق انتقال به غیر (ج1، ص383)، حقوق تقاعد (ج2، 1132)، حکم (ج1، ص449)، حواله (ج، 1ص367 و ج2، ص1070 و 1270)، حواله شدن برات به روز دیگر (ج2، ص1083)، خانۀ سرقفل (ج1، ص383)، خدمت (ج1، ص449)، خرج (ج2، ص680)، خریدار (ج2، ص680)، خرید خانه (ج2، ص680)، خط (ج1، ص542)، در ورودی در دیوار غربی (ج2، ص680)، دفتر (ج2، ص1312)، رتبه عالی (ج1، ص449)، رد حساب (ج1، ص60)، رفع اختلاف حساب (ج2، ص818)، رواج بازار (ج1، ص367 و 433)، رهن (ج2، ص1212)، سرمایۀ بانک (ج2، ص1070)، سفته (ج1، ص60)، سفته کشیدن (ج2، ص1071)، سکه (ج1، ص108)، سکه به نام کسی زدن (ج2، ص1261)، سکّۀ قلب (ج1، ص122)، سود و زیان (ج2، 821، 1253)، شرقاً، شعبه (ج1، ص449 و ج2، ص1236)، شعبۀ تکمیلی (ج2، ص706)، شغل (ج1، ص449)، شیفر (ج2، ص667)، شهود گرفتن (ج2، ص680)، شمالاً (ج2، ص680)، صرّاف، صیرفی: صرّافی، صدور امر لازم الاجرا (ج1، ص449)، صندوق امانات (ج1، ص327)، صندوق بانکداری (ج1، ص114)، ضامن عهده دار است به...