خلاصة:
مهم ترین اثر ترکی شهریار، منظومۀ«حیدربابار یه سلام - سلام بر حیدر بابا»
است؛ شهریار در این منظومه، با نبوغ ویژة خود توانسته با زبانی ساده و همه
فهم، آداب و رسوم و جلوه های مختلف زندگی را به تصویر بکشد . شهرت
جهانی این منظومه، مترجمان زبانهای مختلف را به ترجمة این اثر برانگیخته
است. در زبان فارسی نیز شاهد ترجمه هایی منظوم و منثور از این اثر، هستیم .
با توجه به ترجمه ناپذیری شعر و علی الخصوص ترجمه شعر به صورت
منظوم، در ترجمه های فارسی این منظومه، کاستی ها و لغز ش هایی راه یافته
است که بررسی آ نها لازم به نظر می رسد؛ در رسالة حاضر به مطالعه و ارزیابی
سه ترجمه منظوم از این اثر پرداخته شده است که شامل ترجمه های زیر است :
ترجمه کریم مشروطه چی، حسین منزوی و بهمن فرسی . این ترجمه ها از نظر
مسائل زبا ن شناختی، ساختار لفظی و معنایی، میزان وفاداری شان به متن اصلی
بررسی شده و نقاط ضعف و قوت هر یک از آن ها نشان داده شده است.
واژه های کلیدی :
ملخص الجهاز:
3) وقتی ز باد عید کپرها نگون شود جام گل یـخ و گـل نـوروز بـشـکفد ابر سفید، جامه چلان، دیده تر کند آن را که یادمان کند، عرض سپاسمان آلام ما چو کوه کشد سر بر آسمان 1) مترجم، تشبیهِ «جام گل یخ و گل نوروز» و عبارت «دیده ترکند» را با ذهنیت خود ساخته است و ربطی به متن اصلی ندارد ولی در کل، آرایه تشخیص را در مصراع 3 با موفقیت ترجمه کرده است.
59)یادی ز میرعبدل و وســـمه کشیدنش برگونههاش، قطرة وســـمه چکیدنش در بام و کوی و این در و آن در چمیدنش آن دوربیــن تیــز شـه عبّـاس یاد باد وآن خشگناب و یادی از آن روزهای شاد 1) ترجمه قابل قبولی از این بند ارائه داده ولی باید در نظر داشت که معادلی برای ترکیب «این در و آن در چمیدن» و صفت «تیز» وجود ندارد و عبارت «برگونههاش» محاورهای است.
68)حیدربابا، شکوفه بخندد به جای دل خونابه بـــوده است دریغا غذای دل زندان تیرهای اسـت حیات از بـرای دل کس نیست قفل این قفسِ بسته واکند زین تنگنای هستی، خود را رها کند 1) ترکیبات «به جای دل، از برای دل، بسته و هستی» معادلی در متن ندارد 2) مصراع 1 از لحاظ مفهوم، ساختة مترجم است و شاعر چنین چیزی نسروده است؛ همچنین کلمه «قان ـ خون» را به «خونابه» ترجمه کرده که صحیح نیست و این 2 کلمه با هم تفاوت دارند.