ملخص الجهاز:
"(تصویرتصویر) مقاله شخصیتپردازی عطار در الهینامه زهره احمدی پوراناری کارشناس ارشد زبان ادبیات فارسی چکیده عطار شاعر و عارف بزرگ قرن ششم،صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است.
عطار در مثنویهای خود مطالب دشوار عرفانی را در قالب حکایت و تمثیل گنجانده است.
این مقاله نشان میدهد که: -استفاده از شخصیت دیوانگان(شوریدگان)بارزترین شگرد شخصیتپردازی عطار است.
-در این مقاله شخصیت سلطان محمود و چگونگی حضور او در الهینامه بررسی میشود.
عطار در موارد زیر از شخصیت دیوانگان استفاده کرده است: 1-بیپروا و صریح سخن گفتن با خدا -دیوانهای در کنار خانه خدا میگوید:اگر درم را نگشایی،به جای حلقه،سرم را بر در میزنم تا شکسته شود7.
سلطان محمود از جمله شخصیتهای مقابل در الهینامه است.
درویش گفت: ندیدم چون تو در عالم گدایی که خالی نیست از ظلم تو جایی که جوجو نیمجو بر هر سرایی نوشتند از پی چون تو گدایی ندیدم هیچ بازار و دکانی که از ظلمت نبود آنجا فغانی کنون گر بینش چشمت تمامست ز ما هر دو گدا بنگر کدامست24 -روزی سلطان محمود از بیابان میگذشت،پیرمردی را دید که درمنه میکشید.
27 با توجه به حکایات فوق،نمیتوان پذیرفت که سلطان محمود، پهلوانی با عشق حقیقی است:«شیخ از این مرد که زندگی واقعیش هرگز پسندیده خردمندان نتوان بود،پهلوانی نمودار عشق حقیقی و عواطف آسمانی ساخته و او را به صفات عالی ستوده است28.
» حکایات زیر نشان میدهد که سلطان محمود تنها شخصیتی مقابل است که در برابر پیرزن(نماد دانایی)ظاهر میشود و به هیچوجه«پهلوانی نمودار عشق حقیقی»نیست: -روزی سلطان محمود با سپاهیان در حال گذر بود.
37 به اختصار میتوان گفت؛که در الهینامه،حضور ابلیس،بر اساس این چند فرض استوار است: الف)ابلیس در سجده نکردن پیش آدم مقصر نبود،بلکه قضای خدا چنین بود."